SCHIPHOL - Al met een eerste winstwaarschuwing van Europa's grootste prijsvechter Ryanair, zat de schrik er gisteren goed in rond de prijsvechters, schrijft luchtvaartjournalist Arnold Burlage donderdagochtend in een becommentariërend artikel in de Financiële Telegraaf. Na het overdonderende succes van het no-nonsense vliegen in de VS leek dat ook binnen Europa alleen zaligmakend en in elk geval baanbrekend.

De beurskoersen van Ryanair en ook van EasyJet raakten direct in een duikvlucht met de verwachting van de Ryanair-top van een tien procent lagere winst. Ryanair daalde zo'n dertig procent, EasyJet dook ruim acht procent op de beursschermen. Al eerder bleek vorige week bij de presentatie van de KLM-kwartaalcijfers, dat ook KLM's eigen prijsvechter Basiq Air van 100 procent dochter Transavia Airlines negatief aan het KLM resultaat begint bij te dragen, herinnert Arnold Burlage zijn lezers in De Telegraaf.

"Het supergoedkoop vliegen in Europa raakt in het nauw; dat staat vast. De EU commissie wordt wakker. De low budget vliegers zijn tegen de lamp gelopen met geen of ongekend lage heffingen van luchthavens, een verkapte (staats)steun om de broodnodige passagiers binnen te halen en wegkwijnen te voorkomen", stelt hij verder in het ochtendblad vast.

De Ryanair-directie sprak eerder deze week al de vrees uit dat miljoenen van de gespekte luchthaventarieven, onder andere op het vliegveld van Charleroi in België moeten worden terugbetaald. De Europese Commissie spreekt zich 3 februari definitief uit over die mogelijk ongeoorloofde vorm van subsidie.

"De prijsvechters hebben bovenal ook te kampen met structureel dezelfde problemen als de traditionele luchtvaartmaatschappijen; ongekend felle concurrentie, stijgende kosten en overcapaciteit. Het is heel simpel: dan wordt er (te) weinig verdiend", legt Arnold Burlage uit. "De vliegtuigen kunnen steeds voller zitten, waar het om gaat zijn de verdiensten per passagier. Dat is het grote probleem van de hele wereldluchtvaart. Nu ook van de prijsvechters." In het geval van Ryanair steeg het aantal passagiers met 54 procent tot een record van 6,1 miljoen en de tarieven zakten elf procent. Voor het hele jaar wordt daardoor een tien procent lagere winst verwacht.

"Voor de low budget maatschappijen, een aanduiding die vaak evenzeer geldt voor passagiers als onderneming, telt bij de minste of geringste tegenslag het ontbreken van spek op de botten dubbel negatief. De meeste van die no-nonsense vliegers, opgekomen in een hausse, hebben nauwelijks spek op het aan kosten afgetrimde lijf", schrijft Burlage.

Een zetje tegen de juiste vitale delen en de prijsvechters vallen om. Iets wat de vorige topman van de Lufthansa, Jürgen Weber, onlangs nog waarschuwde in De Telegraaf. Hij vergeleek de prijsvechters met de IT hype. "Leek dat ook niet alles belovend, waren de koersen op de beurzen ook toen niet torenhoog, omdat iedereen in dat nieuwe fenomeen geloofde? Wat is over na de eerste tegenslag", waarschuwde de onlangs gepensioneerde Lufthansa president. Een goede en feitelijk enige reden waarom, Lufthansa zich niet op het gladde pad van de prijsvechters heeft begeven. "Wij geloven in ons eigen product, compleet met service en garanties", luidt ook de opvatting van de huidige directie.

Burlage vervolgd: "In de tussentijd ging de KLM op twee paarden wedden en werden miljoenen verspild met een 'zeperd' van prijsvechter Buzz in Engeland. Of de activiteiten van simple service dochter Basiq Air op den duur economisch verstandig blijken te zijn, moet de toekomst leren. Maar twijfels voeren momenteel de boventoon."

"Het onderzoeksbureau McKinsey liet al eerder een analyse los op de low budget maatschappijen in Europa. Ze brengen de traditionele luchtvaartmaatschappijen nauwelijks in het gedrang. Het onderzoeksbureau constateert dat het passagiersaandeel van low cost carriers van zeven procent in 2001 in 2007 zal zijn verdubbeld naar 14 procent. In dezelfde periode zullen de traditionele maatschappijen maar een groei van ongeveer 4,5 procent noteren."

"Na 2007 wordt de groei van de prijsvechters gestuit, met name door toenemende concurrentie in de eigen sector, de blijvend sterke positie van nationale luchtvaartmaatschappijen in het binnenlandse verkeer en de dominantie van reisorganisaties en chartermaatschappijen op pakketreizen", aldus onlangs de voorspelling van McKinsey, die nu dus al enkele jaren eerder lijkt uit te komen.