DEN HAAG - Een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat Nederland uit het project van de F-35 Joint Strike Fighter (JSF) stapt. In de nacht van donderdag op vrijdag stemden 77 Kamerleden voor een motie daartoe en 71 tegen. De SP, PvdA, PVV, GroenLinks en Partij voor de Dieren willen niet verder deelnemen aan de ontwikkeling- en testfase van het nieuwe Amerikaanse gevechtstoestel. De industrie waarschuwt voor de gevolgen voor de werkgelegenheid en de economie.

Het voorstel was ingediend door Angelien Eijsink van de PvdA en Jasper van Dijk van de SP. Eijsink stelde dinsdag al dat ze vond dat Nederland niet langer mee moet doen aan het JSF-project. Het is te duur en levert te weinig op, zei ze. In de motie staat dat de opvolger van de verouderde F-16 “van de plank'' moet worden gekocht. De PvdA is van oordeel “dat verdere investeringen in het JSF-project, onder de huidige omstandigheden niet langer financieel verantwoord zijn.''

Van Dijk noemde het goed nieuws voor Nederland dat de motie is aangenomen. “De JSF was een molensteen om de nek van de belastingbetaler. We kunnen het geld voor deze straaljager veel beter besteden'', aldus de SP'er. Een motie van GroenLinks-Kamerlid Arjan El Fassed om een parlementaire enquête te houden over de gang van zaken rond de vervanging van de F-16, haalde het niet. Hij betreurt dat, omdat een parlementaire enquête volgens hem het enige middel is om echt alle feiten op tafel te krijgen.

Bedrijfsleven
Nederland investeerde sinds 2002 ruim 800 miljoen euro in het ontwikkelingsproject van de JSF en kreeg in ruil daarvoor opdrachten voor het bedrijfsleven. Ook zijn er al twee testtoestellen gekocht, waarvan er al één klaar is. Defensie wil graag dat de F-35, de opvolger wordt van de F-16. Het ontwikkelingstraject staat feitelijk los van de aanschaf van de JSF. De afgelopen kabinetten hebben de keuze voor een opvolger van de F-16 telkens voor zich uitgeschoven.

Minister Hans Hillen van Defensie wil niet dat Nederland uit het miljardenproject stapt en wil graag dat snel een besluit komt over de definitieve aanschaf van het toestel. Hillen zal de motie in het kabinet bespreken. Al eerder, in mei 2010, had de Tweede Kamer een motie aangenomen om uit de testfase te stappen. Het toenmalige demissionaire kabinet weigerde daar toen gevolg aan te geven.

Werkgelegenheid
In Nederland werken volgens het Nifarp, het samenwerkingsverband van bedrijven en instituten die betrokken zijn bij de JSF, momenteel zo'n 1250 mensen aan projecten voor de JSF. Als Nederland echt besluit uit de JSF te stappen, heeft dat grote gevolgen voor de werkgelegenheid en de economie. “Het project heeft tot nu toe al honderden banen en 1 miljard aan innovatieve opdrachten opgeleverd voor de Nederlandse luchtvaartindustrie. Daar kun je in deze tijd niet aan voorbijgaan'', benadrukt voorzitter Erick Vink.

Volgens de samenwerkende bedrijven en instituten ging het debat van donderdag over de aankoop van de F-35’s, terwijl dat nu nog helemaal niet aan de orde is. “Op dit moment is er sprake van een ontwikkelings- en testfase. De luchtvaartbedrijven in Nederland halen nu al veel werk uit het F-35 project en later zal dat alleen maar meer worden'', stelt Vink. Het Nifarp verwacht dat, als Nederland toch doorgaat met de JSF, dat tientallen jaren lang voor ruim 6000 banen zal zorgen.

Het Nifarp houdt overigens hoop. De club zegt erop te vertrouwen dat de kamer de gevolgen van de motie verder zal onderzoeken om na de verkiezingen een goed afgewogen beslissing te kunnen nemen.

Ook VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes begrijpt niet "dat een Kamermeerderheid bereid is om midden in crisistijd hoogwaardig onderzoek en ontwikkeling en hoogwaardige banen op het spel te zetten''. Hij vertrouwt erop dat er na de verkiezingen alsnog wordt doorgegaan met het project.

(c) Reismedia / ANP