Vliegtuigmotorenfabrikant Pratt & Whitney heeft in het kader van het Joint Strike Fighter project aan Stork Aerospace een kwalificatieopdracht verstrekt voor een eerste set uitlaatsystemen ('nozzles') voor de F135 straalmotor. Het contract heeft betrekking op geavanceerde productietechnieken met behulp van hogesnelheidsverspaning van titanium, waarmee aantoonbaar kwaliteitsverbetering, lagere kosten en een snellere doorlooptijd kunnen worden bereikt voor een aantal kritische F135 subsystemen. De werkelijke waarde van deze kwalificatieopdracht is niet zozeer gekoppeld aan de financiële omvang ($ 40.000) als wel aan de optie dat Stork Aerospace zich bij welslagen kan kwalificeren voor de verdere leveringen, mogelijk goed voor een omzet van tientallen miljoenen euro's. Binnen het raamwerk van het contract verricht het betrokken Stork Fokker bedrijf in Hoogeveen proeven voor verbeterde fabricagetechnieken door middel van hogesnelheidsverspaning, gericht op het uitlaatsysteem van de F135 straalmotor. Stork Fokker werkt daarbij nauw samen met simulatiesoftware aanbieder Third Wave Systems in de VS en met de Technische Universiteit Twente die is ingeschakeld voor de ontwikkeling van besturingsprogrammatuur voor geautomatiseerde onderdelenproductie. De eerste concrete werkstukken zijn reeds bij P&W aangeleverd. Het ligt in de bedoeling dat de componenten waar het contract betrekking op heeft, in het vierde kwartaal van 2003 in de productieconfiguratie zullen worden beproefd. Tot nu toe hebben proeven een hogere kwaliteit en verbetering van doorlooptijden voor machinaal vervaardigde onderdelen aangetoond. "Stork Fokker voelt zich zeer bevoorrecht te mogen participeren in het Pratt & Whitney F135 programma", zegt Erick Vink, vice-president van het JSF-programma bij Stork Aerospace. "Dit eerste contract markeert het begin van wat naar onze verwachting een zeer langdurige ontwikkelingsinspanning wordt voor een vernieuwende productietechnologie. We zijn er uitermate op gebrand om daarmee een belangrijke bijdrage te leveren aan de leading principles voor het JSF-programma: hoge kwaliteit en betaalbaarheid ". "Als participerend land gaat Nederland nu de vruchten plukken van zijn betrokkenheid bij het JSF-programma," zegt Ed O'Donnell, directeur van P&W's internationale F135 programma. "Niet alleen zal de Koninklijke Luchtmacht - mits ervoor gekozen wordt - een uitstekend vliegtuig krijgen, maar zal de Nederlandse industrie bovendien profijt kunnen trekken van hoogtechnologische ontwikkelingen waar dit geavanceerde productieproces een voorbeeld van is. P&W vertrouwt voor een aantal machinaal vervaardigde onderdelen op zijn toeleveranciers om zo zijn eigen productiekennis te vergroten. Stork Fokker heeft aangetoond dat het over expertise beschikt om met machinaal vervaardigde onderdelen tegen lage kosten hoge kwaliteit te leveren. Het contract met Stork Fokker is P&W's vijfde contract met een Nederlandse industriële partij ter ondersteuning van het JSF-straalmotorsysteem. Wij vertrouwen op hun uitzonderlijke luchtvaartkennis". Het voor de F135 straalmotor verantwoordelijke team bestaat uit: - Pratt & Whitney, hoofdverantwoordelijke voor de hoofdmotor en de systeemintegratie; - Rolls-Royce, leverancier van de modules die verticale landing van de STOVL versie mogelijk maken; - Hamilton-Sundstrand, leverancier van controle- en gearboxsystemen. De F 135 (een verdere ontwikkeling van de F119 straalmotor voor de F/A Raptor) vormt de krachtbron voor alle versies van de F-35 JSF: de CTOL (conventional take off and landing), de CV (carrier variant) en de STOVL (short take off/vertical landing). Pratt & Whitney, onderdeel van United Technologies, is wereldmarktleider op het gebied van ontwerp, productie en service van vliegtuigmotoren, voortstuwingssystemen voor de ruimtevaart en industriële gasturbines. Stork Fokker ontwerpt en produceert structuurdelen en bekabelingssystemen voor de civiele en militaire luchtvaart. Het bedrijf maakt deel uit van de Stork Aerospace groep. In 2002 realiseerde deze groep met 3.225 medewerkers een omzet van EUR 411 miljoen van de totale Stork omzet van EUR 2 miljard.