De Tweede Kamer had deze week aanvullend advies gevraagd aan het RIVM vanwege de vele vragen rond de gezondheid van vliegtuigpassagiers. Vanaf maandag zijn reizen naar diverse Europese landen weer toegestaan, zodat mensen weer vaker het vliegtuig pakken.

De ministers Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) en De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) hebben de Tweede Kamer vrijdagmiddag geïnformeerd over de manier waarop Nederlandse luchthavens en luchtvaartmaatschappijen  aanvullende maatregelen nemen om de opschaling van het vliegverkeer in coronatijd in goede banen te leiden. "De sector heeft hiervoor protocollen opgesteld die er voor moeten zorgen dat de risico’s voor personeel en passagiers in dit corona-tijdperk zoveel mogelijk worden beperkt."

De ministers geven aan dat de norm van anderhalve meter afstand niet overal en te allen tijde gegarandeerd kan worden. "Daarom gelden er aanvullende regels. Passagiers zijn alleen welkom op de luchthaven als ze geen klachten hebben en ook een gezondheidsverklaring hebben ingevuld. Daarnaast moeten passagiers in de wachtrijen bij het inchecken en bij security checks een mondkapje dragen. Ook tijdens het boarden en de vlucht moeten passagiers een mondkapje op."

Speciale ventilatie
Van Nieuwenhuizen en De Jonge benadrukken dat vliegtuigen van Nederlandse maatschappijen een speciale ventilatie hebben die er voor zorgt dat de lucht in de cabine continu ververst wordt. "De gezondheidscheck vooraf, een mondkapje tijdens de vlucht en de speciale luchtverversing in het vliegtuig zorgen er voor dat de risico’s op verspreiding beperkt zijn. Wie klachten heeft mag niet vliegen. Mocht er toch een besmetting zijn aan boord dan is bron en contactonderzoek mogelijk: de namen van de passagiers zijn tot op stoelniveau bekend." Dit alles maakt dat de luchtvaart volgens het kabinet op een verantwoorde manier kan opschalen.

Schiphol kondigde vrijdagmiddag nog enkele aanvullende maatregelen aan, waaronder inzet van 'gezondheidsobservanten'. Die lopen door de terminal en zijn alert op potentiële ziekteverschijnselen bij reizigers en medewerkers. Ook wijzen zij reizigers en medewerkers op het regelmatig wassen/desinfecteren van de handen.

Schiphol vraagt daarnaast "met klem" alleen de terminal en Schiphol Plaza te betreden als mensen daar moeten zijn om te reizen. "Voor wegbrengers en halers geldt: loop niet met reizigers mee naar binnen, tenzij dit niet anders kan." Schiphol vraagt hen de reiziger voor de vertrekhal af te zetten of in de auto op de parkeerplaats te wachten.

De basis van de protocollen van de Nederlandse luchtvaartsector ligt in de richtlijnen van EASA en ICAO die ook door buitenlandse luchthavens en luchtvaartmaatschappijen worden gevolgd. De Nederlandse luchtvaartsector heeft die protocollen in lijn met het RIVM-advies gebracht.

Pragmatische aanpak
Die richtlijnen zijn gericht op de veiligheid van de gezondheid in elke fase van de ‘passenger journey’, van de check-in tot en met de bagageband. Omdat alle luchthavens, luchtvaartmaatschappijen en vliegtuigen verschillend zijn, is er volgens EASA een pragmatische aanpak nodig bij de uitvoering. Daarbij zijn sommige overkoepelende principes overal van toepassing: houd waar mogelijk fysieke afstand, draag een medisch gezichtsmasker (en vervang deze elke vier uur) om andere passagiers te beschermen en houd de handen schoon. EASA wijst er op dat dat gefilterde lucht in vliegtuigen vaak veiliger en schoner is dan de lucht die we op de grond inademen.

Het vliegtuig is volgens medische specialist Cristian Panait van de Europese vliegveiligheidsorganisatie EASA verreweg de veiligste manier van transport als het gaat om de kans om besmet te raken met COVID-19. Het belangrijkste verschil van het vliegtuig ten opzichte van bijvoorbeeld de trein of de bus zijn de ultraefficiënte HEPA-filters in combinatie met het luchtverversingssysteem in verkeersvliegtuigen.