AMSTELVEEN – Vandaag is het precies 85 jaar geleden dat de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (KLM) werd opgericht. Hoewel KLM niet de eerste luchtvaartmaatschappij was, wordt het wel beschouwd als de maatschappij die het langst onder dezelfde naam vliegt. De overname eerder dit jaar door Air France verandert daar voorlopig weinig aan.

Op 7 oktober 1919 werd in Den Haag een handvest getekend door een groep van investeerders en ondernemers. Aan het hoofd van het bedrijf kwam de dertigjarige Albert Plesman. Overigens duurde het nog tot 17 mei 1920 dat de eerste vlucht werd uitgevoerd.

In de afgelopen 85 jaar was KLM een zeer vooruitstrevende luchtvaartmaatschappij, met diverse opvallende prestaties. Zo vloog een éénmotorige Fokker F.VII in 1924 de eerste vlucht naar Batavia, het huidige Jakarta. En in 1946 was KLM de eerste continentaal-Europese maatschappij met vluchten naar New York. Lijndiensten naar Zuid-Amerika, Japan en Australië volgden snel.

Zeker tot begin jaren vijftig was vliegen alleen weggelegd voor de hele rijken. In 1952 werd een goedkoper tarief ingesteld en was de geboorte van de toeristenklasse. In 1958 volgde de nog goedkopere economy class. Vliegen was in vergelijking met nu echter nog steeds veel duurder, want een ticket naar New York kostte nog altijd meer dan 2000 gulden.

Jet-tijdperk
Met toestellen als de Douglas DC-4/DC-6/DC-7 en de Lockheed Constellation werd vliegen veel comfortabeler dan in de kleine vooroorlogse toestellen. Maar niets haalde het bij de veel snellere en ruimere DC-8, een viermotorig straalvliegtuig. Het toestel werd vanaf 1960 aan de vloot toegevoegd. Later werd de DC-9 ingezet op Europese routes. Met wide-body jets als de Boeing 747 (1971) en de DC-10 (1972) brak een nieuw tijdperk aan. Tijdens één vlucht werden met tot wel 400 passagiers meer mensen vervoerd dan in het volledige eerste bestaansjaar.

Eind jaren tachtig bleek samenwerking met andere luchtvaartmaatschappijen steeds belangrijker. In 1989 sloot KLM een trendsettende alliantie met Northwest Airlines voor vluchten tussen Nederland en de Verenigde Staten. In de jaren negentig waren veel kostenbesparende maatregelen nodig om het hoofd boven water te houden, en daar slaagde de maatschappij in. De aangekondigde alliantie met Alitalia liep in 2000 op de klippen door onzekerheid over privatisering van de Italiaanse maatschappij en de ontwikkeling van de luchthaven Malpensa bij Milaan.

Nieuw huwelijk
De eeuw startte zeer turbulent met de terroristische aanslagen in de Verenigde Staten, de oorlog in Irak en de SARS-crisis in Azië. Daarnaast zette de ontwikkeling van low cost airlines de commerciële luchtvaart op zijn kop. Op 30 september werd aangekondigd dat KLM gaat fuseren met Air France. Inmiddels is de nieuwe Air France-KLM Group een feit. Het is de eerste fusie tussen twee grote Europese luchtvaartmaatschappijen van deze schaal. Vorig maand trad KLM bovendien toe tot de wereldwijde SkyTeam Alliantie.

Tot nu toe lijkt de fusie met de Franse maatschappij geen slechte zaak te zijn. KLM maakt nu deel uit van de vliegonderneming met de grootste jaaromzet in de wereld. Het bedrijf staat op nummer drie wanneer het aankomt op passagiersaantallen.

KLM blijft ondanks de fusie met Air France voorlopig gewoon onder de eigen naam rondvliegen. De vraag is alleen hoe lang nog. In ieder geval viert KLM haar verjaardag onder het motto ‘Celebrating the Spirit’ onafhankelijk van het vandaag eveneens jarige Air France uit 1933.