HOOFDDORP - Wie na een lange reis in een vliegtuig een jetlag negeert, loopt het risico om van een koude kermis thuis te komen. Dat blijkt uit een studie van ‘slaapdokter’ Chris Idzikowski. Hij spreekt van een 'zzz zone', waarbij prestaties minimaal en mensen extreem moe zijn op een moment dat het niet uitkomt. "Op het verkeerde moment shoppen in New York kunnen spullen opleveren die je wellicht helemaal niet zou willen hebben", aldus de onderzoeker.

Idzikowski deed namens British Airways onderzoek naar de gevolgen van jetlag. De 'zzz zone' hangt af van de reistijd en naar welke kant iemand reist. De gevolgen van een trip van Amsterdam naar New York zijn minder erg dan als iemand juist richting het Verre Oosten gaat.

De 'zzz zone' heeft plaats drie uur voor je normaal gesproken zou opstaan. "Voor iemand die thuis om 7.00 uur opstaat is de gevaarlijke periode drie uur daarvoor", legt Idzikowski uit. Wie van Amsterdam naar Hongkong vliegt, krijgt te maken met een tijdverschil van ongeveer zes uur. "Het betekent dat je 'zzz zone' tegen 10.00 uur in de ochtend is."

Wie tegen die tijd direct na een lange vlucht een belangrijke vergadering heeft, moet buitengewoon goed uitkijken. "Omdat je dan extreem moe bent. Goede beslissingen kan iemand dan eigenlijk niet nemen. Autorijden in zo'n periode kan zelfs ronduit gevaarlijk zijn."

De onderzoeker roept luchtvaartmaatschappijen op om hun klanten beter voor te lichten. "Dat gebeurt vaak niet", aldus de onderzoeker. "Het zou goed zijn als het cabinepersoneel naast de uitleg over veiligheidsaspecten op lange vluchten ook vertelt hoe de gevolgen van jetlag te voorkomen zijn. Ik zie dat er helaas nog niet direct van komen."

Herstellen
Een jetlag ontstaat als iemand in een vliegtuig door een aantal verschillende tijdzones reist. De biologische klok kan die verandering niet in een keer aan. Het duurt dan ook meestal enkele dagen voordat het lichaam een jetlag heeft verwerkt. "Gemiddeld genomen geldt dat iemand voor elk uur tijdverschil een dag nodig heeft om te herstellen. Dan gaat het om het reizen van oost naar west", aldus Idzikowski. "De andere kant op heeft een langere hersteltijd. Dan betekent
het voor elk uur anderhalve dag."

Volgens de onderzoeker valt er wel wat te doen om de gevolgen van een jetlag te verzachten. De houding in het vliegtuig is heel belangrijk. "Voor zakenreizigers is dat meestal makkelijker omdat die betere stoelen hebben. In de toeristenklasse krijgen mensen vaak minder slaap. Ze slapen vaak wel goed, alleen niet in het vliegtuig."

Verder kunnen de gevolgen van jetlag verzacht worden door niet teveel alcoholische drank te nemen. Veel water drinken is wel goed. Niet te veel eten en af en toe wat oefeningen doen ook. "Veel alcohol nemen tijdens zo'n lange vlucht is slecht. Daar droogt iemand van uit. Verder zijn slaappillen ook niet goed, want dan komt je niet meer toe aan oefeningen."



(c) Reismedia / ANP