Naar aanleiding van een artikel in NRC stelde D66 vragen over de aanschaf van het regeringsvliegtuig. De krant berichtte dat Airbus de ACJ319 aanbood voor 75 miljoen euro, inclusief belastingen. Dat is bijna 18 miljoen euro goedkoper dan de gekozen Boeing Business Jet, die 92,7 miljoen euro kost.

De prijs van Airbus was echter zonder een btw-toeslag van 21 procent. Voor Boeing geldt naast de btw een importheffing, omdat het bedrijf buiten Europa is gevestigd. Daarmee zou het verschil tussen beide typen uitkomen op een kleine twee miljoen euro. Boeing laat het interieur van het toestel inbouwen door Fokker Techniek in Woensdrecht.

Ongeldige inschrijving
Schultz van Haegen meldt daarbij wel dat de bedragen niet te vergelijken zijn. Het bod van Airbus is gekoppeld aan een ongeldige inschrijving, terwijl de kosten voor de Boeing Business Jet uitgaan van een door de minister geaccepteerde bieding na onderhandelingen.

De inschrijving van Airbus was ongeldig omdat de vliegtuigbouwer niet aan de eisen voldeed. Zou werden volgens de minister diverse stukken niet aangeleverd, waardoor de inschrijving niet compleet was. Ook werd niet gedaan aan ‘geschiktheidseisen’.

Eén daarvan was dat aangetoond wordt dat de inschrijver ervaring heeft met het inbouwen van VIP- of corporate vliegtuiginterieurs. Dat Airbus niet aan die eis voldeed is op zijn minst opvallend te noemen; het is algemeen bekend dat de Europese vliegtuigbouwer juist veel ervaring heeft op dit gebied met haar Airbus Corporate Jet-programma.

Heroverwegen
Toen begin april bleek dat de keuze op de Boeing 737 BBJ was gevallen, ontving de demissionaire minister op 28 april een brief van Airbus waarin wordt gevraagd de keuze voor de BBJ te heroverwegen. De brief verraste Schultz omdat ze op 2 februari al aan de vliegtuigbouwer had laten weten dat de inschrijving ongeldig was en dat er met slechts een partij (Boeing) onderhandelingen gestart zouden worden.

“Airbus had tegen beide besluiten bezwaar kunnen indienen en de gang naar de rechter kunnen maken”, schrijft de minister. “Dit is door Airbus, noch door de andere  afgevallen partijen, gedaan. Daarmee heeft Airbus haar rechten prijsgegeven.” Airbus heeft volgens Schultz op 22 februari een brief gestuurd waarin het aangaf de besluiten volledig te respecteren.

Koning
Schultz benadrukt verder dat de keuze van Koning Willem-Alexander voor het halen van een brevet voor de Boeing 737 een persoonlijke keuze betrof. “Het gastvliegerschap van de Koning is een privé aangelegenheid en vindt niet plaats in het kader van de uitoefening van de koninklijke functie. Het besluit van KLM om de F70 te vervangen was voor de Koning aanleiding om zich om te scholen.”

De Koning wilde graag zijn gastvliegerschap bij KLM voortzetten, stelt Schultz verder. “Dat kan binnen Europa op de Embraer en op de Boeing 737. Om de bestemmingen af te wisselen ten opzichte van de vluchten die hij met de F70 maakte, heeft hij toen de keuze gemaakt voor de Boeing.” De omscholing vindt momenteel plaats.

De nieuw aangeschafte Boeing 737 BBJ krijgt de registratie PH-GOV en vervangt in 2019 de Fokker 70 PH-KBX, die begin juni wordt overgedragen aan de nieuwe Australische eigenaar.