SCHIPHOL - Luchtvaartmaatschappij ArkeFly wil nieuwe piloten en flight attendants binnen een jaar gaan testen op aanleg om ziek te worden door het inademen van giftige oliedampen (TCP) in vliegtuigen, ofwel het aerotoxisch syndroom. Dat meldt directeur Steven van der Heijden in een interview met Luchtvaartnieuws.nl. ArkeFly werkt met een niet nader genoemd Nederlands onderzoeksinstituut samen om een betrouwbare testmethode te ontwikkelen.

Van der Heijden: “Wij gaan ervan uit dat wij binnen afzienbare tijd - een halfjaar tot een jaar - in staat zijn om de tests uit te voeren. Dat betekent dat we mensen die bij ons willen gaan vliegen testen op hun gevoeligheid voor de opbouw van dit soort toxische stoffen.”

Beroepsziekte
De topman van ArkeFly en TUI Nederland gaat al een stap verder wat betreft ziekteverschijnselen als gevolg van het inademen van TCP: “Wij zijn er op uit om het officieel als beroepsziekte erkend te krijgen. Dan zal het een vast onderdeel gaan uitmaken van de keuring van vliegend personeel en kan ook een beroep gedaan worden op en arbeidsongeschiktheidsverzekering.”

Van der Heijden benadrukt dat alleen nieuw personeel verplicht zal worden de test te ondergaan. “Stel dat blijkt dat iemand die al bij ons werkt er gevoelig voor is, dan ontstaat er een groot probleem. Zolang er geen sprake is van een erkende beroepsziekte, kan er geen beroep gedaan worden op de arbeidsongeschiktheidsverzekering en komt de betreffende medewerker in ernstige financiële problemen als hij moet stoppen met werken. Wij kunnen het ons uiteraard niet veroorloven om het salaris door te betalen. Maar als medewerkers dat willen, kunnen ze wel op vrijwillige basis zo'n test ondergaan.”

Volgens Van der Heijden leeft het onderwerp echt onder het vliegend personeel, “ook al doen andere partijen voorkomen alsof dat niet zo is. Er is toch een aantal mensen dat aantoonbaar problemen heeft gekregen die alleen maar zijn te relateren aan het vliegen. Uit onderzoek blijkt ook steeds meer dat het een aanwijsbare oorzaak heeft. Het is een bron van zorg.”

Afwijking
Eerder al sprak Van der Heijden van het zoeken naar mogelijkheden om personeel te laten testen op ziekteverschijnselen door TCP . “Het lijkt erop dat kan worden vastgesteld of iemand er gevoelig voor is. Een probleem is dat een deel van de mensen de toxische stoffen die in de lucht zitten niet kan afbreken, maar ze stapelt. Op een gegeven moment ontstaan dan gezondheidsproblemen. Dat is een afwijking, want normaal kun je ze wel afbreken. Slechts één op de paar honderd flight attendants en piloten heeft er aanleg voor. Die mensen moet je niet in de cabine of de cockpit laten werken.”

Een voorbehoud maakt Van der Heijden nog wel. “Dat het onderzoek er komt is nog niet helemaal zeker, want niemand durft dat heel hard te roepen. Wij zeggen tegen de specialisten: kom maar op met dat rapport. Men vindt het spannend: het betekent dat wij straks op basis van zo'n onderzoek gaan bepalen of iemand wel of niet stewardess of piloot kan worden. Het moet dan ook met de nodige zorgvuldigheid gebeuren.”

Dapper
De topman van ArkeFly baarde afgelopen voorjaar al opzien door in het televisieprogramma Zembla te erkennen dat piloten en stewards en stewardessen ziek kunnen worden van het inademen van oliedampen. Van der Heijden zegt daarover “heel veel” reacties te hebben ontvangen, zowel intern als extern. “Ook van KLM- en Transavia-vliegers. Ik heb in de weken na de uitzending tot drie keer toe meegemaakt dat vliegend personeel aan boord bij collega-maatschappijen mij aansprak en zei dat ze het een dapper optreden vonden. Dat deed mij deugd.”

De benadering van ArkeFly ten opzichte van aerotoxisch syndroom staat haaks op die van KLM. Afgelopen weekend werd bekend dat een 47-jarige KLM-gezagvoerder zijn werkgever aanklaagt wegens ‘chronische vergiftiging’. Op haar intranet liet KLM in reactie daarop weten dat ‘vanuit de recente wetenschappelijke internationale studies er geen concrete aanwijzingen zijn voor verhoogd risico op gezondheidsklachten als gevolg van TCP-concentraties’. Het verrichten van metingen vindt KLM niet zinvol omdat een door de wetenschap vastgestelde norm ontbreekt waarbij een TCP-concentratie aantoonbaar effect heeft op de gezondheid.

Door Niek Vernooij

Captain klaagt KLM aan vanwege 'aerotoxic' syndroom