DRIEBERGEN - De woestijnen in het westen van de Verenigde Staten staan er vol mee: vliegtuigen die uit de gratie zijn geraakt. Voor sommige toestellen gloort nog de hoop om bijvoorbeeld als vrachtkist een doorstart te maken. De meeste machines eindigen echter in de vergruizer. Maar niet voordat ze jaren en jaren achtereen in de brandende zon staan weg te kwijnen. Het kan ook anders, vindt Derk-Jan van Heerden, oprichter van het bedrijf Aircraft End-of-Life Solutions (AELS).

"Aan een vliegtuigleven bij een maatschappij komt op een bepaald moment een eind. Dat kan door een ongeluk zijn, of omdat het toestel te duur wordt om in de lucht te houden", legt Van Heerden uit. "Op dat moment loop je als luchtvaartmaatschappij tegen de vraag 'wat doen we met die kist?' aan. Inderdaad wordt er nogal eens gekozen om het vliegtuig in kwestie ergens te stallen, vaak in een Amerikaanse woestijn. Een maatschappij doet zoiets omdat ze op dat moment niets met het vliegtuig kan, maar er wel vanaf wil. Ook bestaat er af en toe de hoop dat er nog een koper kan worden gevonden."

Tijdens zijn studie aan de Technische Universiteit Delft kwam Van Heerden erachter dat er sprake kan zijn van een veel effectievere of zelfs financieel aantrekkelijker alternatief: ontmantelen en slopen. "Het idee om hier iets meer mee te doen, leeft al tweeënhalf jaar bij me. Na mijn afstuderen in december vorig jaar ben ik met AELS begonnen."

Van Heerden deed in zijn laatste studiejaar ervaring op bij de ontmanteling en sloop van een Boeing 747-200 van European op Schiphol. Dat kwam van pas toen KLM de jonge ondernemer (26) vroeg te helpen bij het van een Boeing 737-400 op de luchthaven van Barcelona. KLM moest het vliegtuig afschrijven nadat de Boeing in de Noord-Spaanse kustplaats door een eerdere aanvaring met een vogel naast de baan belandde.

"In Spanje was ik verantwoordelijk voor het afvoeren van het restmateriaal", legt Van Heerden uit. "In de toekomst krijgt AELS klussen waarbij het hele proces begeleid wordt. Dus vanaf het adviseren van de klant over de te nemen stappen tot en met het volgen van het restmateriaal na de sloop. Want dat laatste is erg belangrijk. Er gelden strenge milieuregels die moeten worden nageleefd. Ook moet er op worden toegezien dat onderdelen van een sloopvliegtuig niet illegaal opnieuw op de markt komen."

Landingsgestel
Achter de werkplek van Van Heerden in Delft staan allerlei speldjes geprikt in een kaart van Europa. Elk speldje vertegenwoordigt een vliegtuig dat ergens met een nog onduidelijke toekomst geparkeerd staat. Van Heerden: "Ik probeer goed bij te houden welke vliegtuigen, waar en waarom aan de grond worden gehouden. Zoals recentelijk, toen een Boeing 737-300 van TNT met problemen aan het landingsgestel hard neerkwam in Birmingham. Op zo’n moment wil ik graag weten welk type vliegtuig het is, hoe oud het toestel is en hoe erg de beschadigingen zijn. Met dat soort gegevens probeer ik een analyse te maken. Tijdens mijn studie heb ik een tool ontwikkeld die met behulp van allerlei gegevens de situatie beoordeelt en helpt bij de te nemen beslissing: slopen of repareren in dit geval."

In deze beginfase van AELS moet Van Heerden brutaal zijn. "De telefoon pakken en vragen welke plannen een maatschappij heeft met een bepaald toestel waarover ik een en ander te weten ben gekomen. Om dan vervolgens mijn expertise aan te bieden natuurlijk. Het is de bedoeling dat ik mezelf in de luchtvaartwereld profileer, en dat klanten uiteindelijk zelf AELS weten te vinden. Daarom ben ik volgende week ook op de Farnborough Airshow te vinden. Contacten leggen is heel belangrijk."

Conservatieve markt
Volgens Van Heerden valt het niet mee om maatschappijen te overtuigen dat ontmanteling, sloop en verkoop of hergebruik van onderdelen soms de beste oplossing is. "De luchtvaartwereld is een conservatieve markt. Er wordt vooral gekeken naar het in de lucht houden van vliegtuigen. De expertise die komt kijken bij het opruimen van een vliegtuig ontbreekt meestal. Terwijl dit toch echt vaak een goed alternatief is. Moet je kijken wat het kost om een vliegtuig over te brengen naar de woestijn en daar jaren lang op te slaan en te laten onderhouden. Dat is een kostbare klus. De verkoop van vliegtuigonderdelen kan de klant in korte tijd geld opleveren. Niet zelden zijn de losse onderdelen opgeteld meer waard dan het geheel."

Van Heerden benadrukt dat AELS niet moet worden gezien als een handelaar in onderdelen. "Ik koop zelf niets in. Maar ik kan natuurlijk wel onderdelen van een sloopvliegtuig aanbieden bij handelaren. Die 'brokers' zijn bij AELS aangesloten door middel van een speciaal netwerk. Het is voor mij namelijk interessant om te weten hoeveel vraag er bestaat naar bepaalde vliegtuigonderdelen. Dat speelt een belangrijke rol bij de besluitvorming over de toekomst van een vliegtuig."

Een spin in een web, dat probeert Van Heerden met AELS te zijn. "Ik kan terugvallen op een netwerk van mensen en organisaties die ik kan raadplegen en inschakelen. Dat is heel belangrijk om de klant een totaaloplossing te kunnen bieden."

In de komende jaren verwacht Van Heerden een flinke groei van zijn tot nu toe nog eenmansbedrijfje. "Ik streef naar een eigen terrein op een vliegveld in Nederland, waar toestellen kunnen worden ontmanteld. Dan moet je natuurlijk wel een paar projectmanagers in dienst hebben, zodat je meerdere klussen tegelijk aan kan pakken. Nu kan ik eigenlijk maar met één project tegelijk bezig zijn. Ik zie het als een geweldige uitdaging om mijn plannen te realiseren, want ik geloof zeker in de toekomst van AELS. Als dit geen gat in de markt zou zijn, dan was ik er nooit aan begonnen."

Door Steven van den Berg