SCHIPHOL - De marechaussee heeft verschillende zwakke plekken gevonden binnen het douaneproces op Schiphol. Een opvallende kwetsbaarheid is de huidige douanewetgeving. Die kan crimineel gedrag juist in de hand werken, constateert het rapport van de marechaussee 'De gelegenheid te baat nemen'.

De belangrijkste conclusie van het nog niet vrijgegeven rapport werd vrijdag al bekend. De luchtvrachtsector op Schiphol en op vier andere grote internationale Europese luchthavens zijn kwetsbaar voor criminaliteit. Die zwakke punten kunnen in de meeste gevallen ook voor terrorisme worden gebruikt, concludeert het Expertisecentrum Luchthaven van de marechaussee dat verantwoordelijk is voor dit onderzoek. Het ANP beschikt over dit rapport.

De achilleshiel van het douaneproces is de informatiepositie van de dienst, stellen de onderzoekers. Vroeger werkten op de luchthavens, dus ook op Schiphol, in elke loods douanepersoneel om goederen ter plaatse te kunnen controleren. Die werkwijze is afgeschaft met de opkomst van elektronische systemen.

Tijdens de automatisering werd ervoor gekozen om de douane niet meer fysiek in de loodsen te laten werken. De dienst is op basis van ontvangen informatie controles gaan voeren. De informatie waarover de douane beschikt, blijkt niet volledig te zijn. Dat heeft ‘gevolgen’ voor de aansturing van de controles, meent de marechaussee.

Er zijn verschillende oorzaken voor de beperkte informatiepositie van de douane. Zo is bij 60 procent van de binnenkomende vracht niet op het bijbehorende manifest te lezen wat de inhoud van de vracht is. Maar aan de hand daarvan moet de dienst wel bepalen waar de fysieke controles worden gehouden. De informatie in dit document, dat de verzamellijst is van alle vervoersovereenkomsten, is de enige die de douane vooraf ontvangt.

Aangifte
De marechaussee ziet verder, net als eerder het Nationaal dreigingsbeeld zware of georganiseerde criminaliteit van de politie, dat vrachtvervoerders weinig aangifte doen van diefstal van vracht. Ook daardoor wordt de informatiepositie beperkt en werkt dit criminaliteit in de hand.

Bedrijven willen geen aangifte doen, omdat ze toch de invoerrechten en andere belastingen over de verdwenen goederen moeten betalen. Ook kunnen ondernemingen nog een boete krijgen, als ze goederen missen. Dat komt volgens de onderzoekers door de Europese wetgeving. Om deze kosten te ontlopen, geven bedrijven gestolen spullen vaak niet bij de douane aan.

De douane wil voorlopig nog niet inhoudelijk reageren, omdat de politiek zich op dit moment over het rapport buigt.

Handvatten
Minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie neemt geen extra veiligheidsmaatregelen. Volgens hem biedt het kritische rapport op dit moment geen handvatten om in te grijpen. Dat heeft de bewindsman dinsdag geschreven aan de Tweede Kamer. De marechaussee heeft de risico's op diverse Europese luchthavens bekeken. Hirsch Ballin stelt dat de kwetsbaarheden voor criminaliteit in de luchtvracht zo abstract zijn beschreven dat hij ze niet direct kan terugvoeren op Schiphol.

Ook voor de burgerluchtvaart zijn geen aanvullende maatregelen nodig, aldus de minister. Enkele problemen die de marechaussee noemt, zijn inmiddels opgelost. Het betreft bijvoorbeeld de mogelijkheid met andermans toegangspas de beveiligde zone van Schiphol op te komen.








(c) ANP