Het haalde de spotlights even weg van het wereldkampioenschap voetbal in Qatar, waar tijdens de bouw van de stadions de werkomstandigheden en salariëring nóg een behoorlijk stuk beroerder zijn. De stenen zijn er stuk voor stuk gelegd door laagbetaalde gastarbeiders uit Pakistan, India en Bangladesh, soms in temperaturen die de tropen relatief een koelkast doen lijken.

Niet alleen die voetbalstadions staan er met hulp van de onderbetaalde arbeiders. Alles aan de Arabische golf draait op miljoenen uitgebuite werkkrachten. De hele Golf puilt uit van de (bekende) Nederlanders die er luxe zijn neergestreken, in bouwwerken die door hetzelfde soort arbeiders zijn gebouwd als de Qatarese voetbalstadions: de immense hotels waar een melkwegstelsel aan sterren vakantie viert. Geen haan die dáár naar kraait.

Die Nederlanders, naast andere toeristen alsook lokale bevolking, baden niet alleen in luxe die is gecreëerd door de bouwvakkers daar. Jonge Filipijnse moeders fungeren daar als oppas terwijl ze al jaren hun eigen kinderen niet hebben gezien. Aziatische taxichauffeurs draaien er diensten van twaalf uur per dag, zeven dagen per week. En vliegtuigbeladers verwerken voor een paar honderd euro per maand koffers en vracht in vijftig graden Celsius. Bij binnenkomst is het paspoort inleveren, geen vakbond, staken geen optie. Deze mensen zitten in gelijke omstandigheden als de bouwers van de Qatarese voetbalstadions, maar dan in stilte buiten de spotlights.

En het gaat verder dan enkel het Midden-Oosten. Er is een wereldprobleem, waar miljarden mensen worden uitgebuit of aan de zijlijn staan. Dit probleem ligt volgens mij vóór milieu, dat niet met wat papieren boerenstikstof of een paar Nederlandse vliegbewegingen oplosbaar zal zijn. Zolang niet de hele wereldbevolking de kans heeft op een menswaardig en respectvol bestaan kunnen we in Nederland oeverloos blijven praten. Het probleem zit in de wereldwijde industrie en commercie. Luchtvaart is er een radertje van.

Laten we een voorbeeld zijn, in plaats van de luchtvaart hier weg te willen halen, waar die elders mensonterend overgenomen zal worden. Doe het hier beter dan elders. Met menselijk respect en betrokkenheid. Dus meteen van elf naar veertien euro, vast contract bij Schiphol of KLM en niet met gebroken dienst. En richt de stadionverlichting niet slechts op de roerige arena van luchtvaart, maar draai ze eens naar de massale stille tragiek buiten het stadion. Daar ligt de grootste winst.

Deze column is eerder verschenen in Luchtvaartnieuws Magazine. Klik hier om een los nummer te bestellen of neem een voordelig abonnement.