SCHIPHOL - De luchthaven Schiphol kampt zoals veel vliegvelden in de wereld met vogels. En vogels, vooral grote soorten als ganzen, vormen een bedreiging voor het vliegverkeer. Om te laten zien wat er allemaal gebeurt om vogels op afstand te houden, presenteerde Schiphol donderdag (2 september) haar volledige arsenaal aan maatregelen.


Op het eerste gezicht lijkt er weinig nieuws onder de zon. Al decennia lang heeft de groeiende luchtvaart te maken met die andere gebruiker van het luchtruim: de vogel. De opvallende gele auto’s met vogelwachters zijn een bekend gezicht op Schiphol, en seinpistolen en lichtkogels zijn geen vinding van de 21ste eeuw.

Maar de extra aandacht aan de bestrijding van vogels op de luchthaven is nodig, vindt Schiphol, omdat recente incidenten veel stof deden opwaaien. Begin juni maakte een Boeing 737 van Royal Air Maroc een voorzorgslanding na een botsing met meerdere vogels. En in augustus keerde een Boeing 767 van ArkeFly na een ‘bird strike’ terug naar Schiphol.

Alhoewel vogelaanvaringen een bekend fenomeen zijn, neemt de kans op een botsing met vogels op Schiphol de laatste jaren toe, zegt operationeel directeur Ad Rutten van Schiphol. Vorig jaar noteerde Schiphol 7,2 meldingen van ‘bird strikes’ per 10.000 vliegbewegingen. In 2006 gebeurde dat bij evenveel vliegbewegingen 4,4 keer. “De meeste botsingen zijn aanvaringen met vogels die zich op het luchthaventerrein ophouden”, zegt Rutten. “Daar kunnen we ook gericht wat aan doen. Vorig jaar hebben we veel torenvalken weten te vangen, die toen verantwoordelijk waren voor veel bird strikes. Onze grootste zorg is echter gericht op overvliegende ganzen, waarvan we er in een straal van twintig kilometer om Schiphol naar schatting 43.000 hebben. En dat aantal neemt toe.”

De ganzen, voornamelijk grauwe ganzen, vormen het grootste risico voor vliegtuigen omdat ze groot zijn en in grote groepen pendelen tussen slaapplaats en foerageergebied. Rutten: “We hebben twee jaar geleden aan de bel getrokken omdat er een bovenregionaal samenwerkingverband nodig is om de problematiek aan te pakken. Zelf kunnen we alleen de vogels afschrikken en verjagen die zich op en rond het luchthaventerrein ophouden.”

NRV
In juni vergaderde de Nederlandse Regiegroep Vogelaanvaringen (NRV) voor het eerst. In de nieuwe organisatie zetelen naast Schiphol ook de luchtmacht, LTO Nederland, Natuurmonumenten, de Vereniging van Verkeersvliegers, het ministerie van Verkeer en Waterstaat en Gedeputeerde Staten provincie Noord-Holland. Het doel van de NRV is om door een goede onderlinge samenwerking het ganzenprobleem op Schiphol aan te pakken.

Een van de mogelijkheden om ganzen uit te omgeving te weren, is het veranderen van bodemgebruik door agrariërs. “Sommige gewassen trekken ganzen aan, anderen niet”, zegt NRV-voorzitter Henk Strietman. “Het zou een grote stap vooruit zijn als we agrariërs konden overtuigen van het belang om te werken met gewassen die voor ganzen niet interessant zijn.”

Valkeniers
De wapens van de zestien vogelwachters die Schiphol in dienst heeft, zijn seinpistolen, lichtkogels, gaskanonnen, geluidsinstallaties en zaklantaarns met groen laserlicht. Ook worden roofvogels met kooien gevangen en ver van de luchthaven weer uitgezet. Sinds een jaar werkt de luchthaven bovendien met twee professionele valkeniers, die met hun roofvogels andere vogels verjagen. De luchthaven maakt het landingsterrein bovendien zo min mogelijk aantrekkelijk voor vogels door caloriearm gras te planten, vogelverschrikkers te plaatsen en informatieborden te voorzien van opstaande pinnen.

Sinds kort wordt ook een Frans laserapparaat getest dat in het donker groene stralen laag over de grond ‘uitstrooit’ en daarmee vogels verjaagt. Als de proef succesvol blijkt, wordt deze uitgebreid. Een tweede innovatie is een vogelradar. Deze noviteit is nog ontwikkeling, maar kan mogelijk over enkele jaren de vogelwachters in een vroegtijdig stadium alarmeren over de aanwezigheid van vogels op het terrein.

De combinatie van klassieke en moderne afweermiddelen tegen vogels zijn volgens Rutten echter niet afdoende. “Wat pas echt een goede ontwikkeling is, is de samenwerking tussen alle betrokken partijen in de vorm van de NRV. Die samenwerking was er nog niet op deze schaal, en dat is de grootste vooruitgang van de laatste tijd. Met hulp van alle direct betrokken kunnen we het ganzenprobleem aanpakken. En daarmee gaan we dus ook ons grootste vogelprobleem te lijf.”

Bekijk foto’s van de middelen die Schiphol tegen vogels inzet op .

Door Steven van den Berg