Nu moet nota bene VVD-minister Mark Harbers van Infrastructuur binnenkort schoorvoetend toegeven dat zelfs een bovengrens van 500.000 vluchten voor onze Nationale Trots niet langer haalbaar is door de strengere regels (stikstof, herrie, fijnstof, etc), vergunningen en rechtszaken, zodat er straks mogelijk slechts 400.000 vluchten overblijven.

Wie had dat ooit kunnen denken? Sinds de jaren 70 is er al een ‘pact’ van politiek, Rijksluchtvaartdienst, KLM, Schiphol en verkeersleiding om de sky altijd de limit te laten zijn. Niet meer dus. Hoe die krimp dan in de praktijk gestalte moet krijgen, is in handen van de onafhankelijke slotcoördinator, die strikt volgens de Europese wetgeving moet handelen en geen luchtvaartmaatschappijen mag voortrekken.

Buitenlandse prijsvechters en vakantievliegers zullen hun historische slotrechten op Schiphol zeker niet eenzijdig gaan opgeven, is de verwachting. De KLM-groep lijkt het kind van de rekening te worden door het verschralen van het mondiale netwerk. De prijs voor de snelle groei na de eeuwwisseling gaat Schiphol nu parten spelen. Ook de gevolgen voor onze economie en het vestigingsklimaat kunnen rampzalig uitpakken.

Naar de knoppen
Daarbij is sinds deze zomer ook de reputatie van de ooit zo efficiënte ‘one-terminal’ luchthaven naar de knoppen door personeelstekort, wanbeleid en mismanagement. De gefrustreerde Schiphol-baas Dick Benschop zei gisteren ‘met een rotgevoel’ in juli gemiddeld 13.500 stoelen per dag te moeten schrappen. Ook dat moet de slotcoördinator komende week zien te regelen. Paniek alom, met name onder reeds geboekte vakantiegangers en touroperators, die voor tientallen miljoenen het schip dreigen in te gaan.

Schiphol kan evenzoveel schadeclaims aan de broek krijgen, zelfs van de Consumentenbond, die spreekt van ‘amateurisme ten top’. ANVR-voorman Frank Oostdam legde de zwarte piet deze week terecht ook bij het kabinet. De Staat is immers grootaandeelhouder, maar stond erbij en keek ernaar, hoe de drang naar een lowcost-hub uitbuiting op de werkvloer stimuleerde. De hele sector zit met de gebakken peren.

Vaststaat dat de Schiphol-leiding veel te laat heeft geacteerd met (creatieve) oplossingen om als werkgever aantrekkelijker te worden. Terwijl de ellende zich vorig jaar al overal aandiende. Ook moet geconstateerd worden dat het charme-offensief van Benschop ("een gematigde en gebalanceerde groei met oog voor duurzaamheid en de omgeving”) hopeloos is mislukt.

Hoongelach
Zich beroepen op ‘beperkingen’ zoals die nu eenmaal schering en inslag zijn in de luchtvaart - er komt volgens Benschop alleen de factor arbeid bij – en verwijzen naar soortgelijke problemen elders in Europa, wordt door het bedrijfsleven met hoongelach ontvangen. ,,Hij heeft gefaald, punt uit. En dat is verwijtbaar”, aldus de breed gedragen opinie.

Woede is er ook op het gebrek aan zelfkritiek van de Schiphol-directie, die de hand ruimhartiger in eigen boezem zou moeten steken in plaats van andere krachten de schuld te geven. Intussen is een kopersstaking een feit. Niemand wil dit hoogseizoen meer van Schiphol vertrekken, nu één op de vijf vluchten eruit moet. Ook al wordt het transferverkeer nog ontzien.

En dat is misschien nog wel de ergste klap voor ondernemers in de reiswereld en de luchtvaart, na alle financiële pijn van de coronapandemie.

Paul Eldering is redacteur bij Luchtvaartnieuws en Reisbizz Magazine