SCHIPHOL - Bedrijfsauto's op start- en landingsbanen van Schiphol hebben de afgelopen jaren het vliegverkeer meerdere keren ”ernstig'' in gevaar gebracht. Dit schrijft de Onderzoeksraad voor Veiligheid in een woensdag gepubliceerd rapport onder de titel ‘Runway incursion baan 24’.

Tussen 2007 en 2012 was er acht keer sprake van een gevaarlijk situatie op Schiphol door een zogeheten ‘runway incursion’: een situatie waarbij vliegtuigen, voertuigen of personen zich op de start- of landingsbaan bevinden zonder toestemming en kunnen botsen met het verkeer dat wèl toestemming heeft.

Het onderzoek van de raad richtte zich met name op een incident van 18 december 2010. Een Boeing 737 steeg toen op van baan 24, de Kaagbaan, terwijl zich ook nog een wagen van de vogelwacht op de baan bevond. Er was toen volgens de raad sprake van een “riskante situatie''. In het rapport staat niet vermeld van welke maatschappij de Boeing 737 was, maar er staat in het rapport wel een foto afgedrukt van het bewuste incident. Met zijn rode neus lijkt het op een toestel van Norwegian.

Het vliegtuig kreeg toestemming om te vertrekken, maar de verkeersleiding had kort daarvoor ook groen licht gegeven aan de vogelwacht voor een inspectie van de baan. Na dit incident reed nog twee keer een auto op de baan, terwijl een vliegtuig daarvan opsteeg. De raad spreekt van “ernstige bedreigingen van de veiligheid van de luchtvaart''.

Op de bewuste zaterdagmiddag in 2010 waren er behalve de Boeing 737 nog een vliegtuig en een auto op de baan. Drie medewerkers van de verkeersleiding communiceerden met het verkeer op drie verschillende frequenties. “Dat is een onduidelijke en daarom onwenselijke situatie'', benadrukt de onderzoeksraad. ,,Hierdoor horen de bemanningen van verschillende vliegtuigen en voertuigen elkaar niet als zich op de baan bijzonderheden voordoen."
De Boeing 737 steeg uiteindelijk zonder problemen op en vloog over de auto van de vogelwacht heen. Ook de vliegtuigen die bij de andere incidenten betrokken waren, vertrokken zonder problemen.

Vogelwacht
Vooral het optreden van de vogelwachten wordt in het rapport gekritiseerd. “Er doen zich op Schphol met enige regelmaat runway incursions voor waarbij een vogelwacht is betrokken”, schrijft de Raad. Het laatst waargenomen incident had plaats in januari 2012. De oorzaak ligt volgens de Onderzoeksraad bij de werkinstructies voor de vogelwachten ”onvoldoende duidelijk zijn vastgelegd”.

Op de luchthaven is nu het Runway Incursion Alerting System Schiphol van kracht. Het systeem herkent vliegtuigen en voertuigen met een ingeschakelde transponder en geeft bij een ‘runway incursion’ een alarm af bij de luchtverkeersleiding in de verkeerstoren. Maar op de dag in 2010 dat het incident plaatshad op de Kaagbaan was RIASS nog in de testfase en gaven de transponders geen hoorbaar signaal af. Twee dagen daarna is het systeem in werking gesteld.

De onderzoeksraad wijst er in zijn rapport echter op dat RIASS “een laatste vangnet” is, want het treedt in werking op het moment dat de runway incursion al een feit is. De onderzoeksraad drukt de Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en Schiphol daarom op het hart zorgvuldiger te werk te gaan om runway incursions te voorkomen.

Samengevat enkele aanbevelingen van de Raad aan Schiphol en de LVNL:
- toets de werkwijze van voertuigen op de start- en landingsbanen;
- breng samenhang aan in de veiligheidsmanagementsystemen van beide organisaties;
- stel heldere kaders vast voor de vogelwacht.

Van onze redactie