Met het overlijden van Martin Schröder heeft ook de laatste luchtvaartpionier ons verlaten. Het is ongelooflijk en ongekend wat Anthony Fokker, Albert Plesman, Jan Dellaert, John Block en Martin Schröder hebben betekend voor ons landje. Zonder deze mannen was de Nederlandse luchtvaart blijven steken op het niveau van België of Noorwegen. Dan was de KLM nooit zo groot geweest en was Schiphol nooit zo belangrijk geworden in de wereld van de internationale luchtvaart. Zij waren de ontdekkingsreizigers van de twintigste eeuw en de belichaming van de uitdrukking ‘het was de tijd dat de mannen van staal waren en de kisten van hout.’
Voor twee van deze mannen heb ik mogen werken. Bij Martinair heb ik aan het begin van mijn carrière vliegtuigen schoongemaakt en van catering voorzien. Ik heb koffers en vracht geladen en gelost in alle Martinairvliegtuigen. Het was een prima job met geweldige collega’s bij een prachtige maatschappij. Bij Air Holland zat ik voor het eerst in de cockpit van een verkeersvliegtuig. Ook een prima job met geweldige collega’s bij een prachtige maatschappij. Maar bij beide airlines was heel duidelijk wie de bazen waren: Martin Schröder en John Block!
Ooit waren ze samen de oprichters van Martin’s Air Charter. Maar de karakters van deze ondernemers lagen zo dicht bij elkaar dat de liefde al snel voorbij was. Block begon in de jaren zestig met Transavia en vanaf dat moment waren ze concurenten – met een grote C. Twee decennia later begon Block met zijn laatste kunstje, Air Holland. In het begin was dat een groot succes, maar nadat hij het veld had moeten ruimen ging het steeds verder bergafwaarts. Bij Martinair gebeurde iets vergelijkbaars. Schröder was nog niet weg of de daling was ingezet.
Uit de verhalen over KLM-directeur Plesman en Dellaert, topman van Schiphol van 1926 tot 1960, gecombineerd met mijn eigen ervaringen bij Martinair en Air Holland, blijkt overduidelijk dat deze mannen hun bedrijf met stevige hand leidden en overal bovenop zaten. Daarnaast hadden ze een duidelijke visie waar het met hun bedrijven en met de Nederlandseluchtvaart naartoe moest. Bovendien hadden ze een geweldige drive om die visie ook nog eens te realiseren en dat ging niet altijd zachtzinnig. Ik ben bang dat al deze luchtvaartpioniers in de huidige tijd meervoudig gecanceld zouden worden vanwege hun ‘gedreven’ gedrag.
Zelf heb ik daar nooit zo’n last van gehad. Zeker, ook ik ben weleens flink uitgekafferd door de luchtvaartpioniers. Maar ik heb niet het gevoel dat ik daar slechter van geworden ben. Integendeel, ik ben Block en Schröder vooral dankbaar dat ze mij een kans hebben gegeven. Maar ik ben nog het meest trots dat ze van Nederland een van de belangrijkste luchtvaartlanden ter wereld hebben gemaakt.