De Nederlandse staat heeft tijdens de coronapandemie banken mogelijk een te groot voordeel gegeven tijdens de redding van KLM. Dat stellen onderzoekers van consultancybureau EY in een evaluatie van het steunpakket ter waarde van 3,4 miljard euro voor de luchtvaartmaatschappij.
Een groep banken stelde krediet beschikbaar om een bankroet te voorkomen. Maar de Staat stond garant voor zo'n groot deel daarvan dat de financiële concerns minder risico liepen dan voor de coronacrisis. Daarmee had het steunpakket volgens EY veel weg van een 'bail-out' voor banken, oftewel bedrijven uit de problemen helpen met belastinggeld. Ook slaagde het toenmalige kabinet er nauwelijks in andere belanghebbenden, bijvoorbeeld leveranciers of aandeelhouders, mee te laten betalen aan de redding van KLM.
De groep banken stelde een kredietfaciliteit beschikbaar van 2,4 miljard euro, waar de Staat voor 90 procent garant voor stond. Zelf verstrekte de staat een achtergestelde lening van 1 miljard euro. EY rekende voor dat de banken dankzij het reddingspakket risico liepen met 240 miljoen euro aan krediet voor KLM, terwijl dat voor de coronacrisis nog 665 miljoen euro was.
De Staat slaagde er wel in het belangrijkste doel te bereiken, namelijk het laten voortbestaan van KLM tijdens de crisis die het internationale vliegverkeer grotendeels platlegde. Ook wijzen EY-onderzoekers erop dat KLM alle steun veel eerder had terugbetaald dan verwacht.
Door de grote rol van de banken bij het verlenen van noodkrediet, was het voor het kabinet ook wel moeilijker om KLM te dwingen financiële voorwaarden na te leven. Zo ontbrak het de Staat aan "pressiemiddelen" zoals het direct opeisbaar maken van een lening.
Niet alle doelen van het steunpakket zijn gehaald. KLM had namelijk ook financieel sterker uit de coronapandemie moeten komen, maar de resultaten van de luchtvaartmaatschappij zijn nu niet op het niveau van voor de pandemie. Dat komt volgens EY onder andere door kostenstijgingen, oorlogen en personeelstekorten.
Gesteund
Vakbonden voelen zich gesteund door het rapport van EY. "We hebben ons jarenlang moeten verweren tegen de publieke en politieke kritiek op onze opstelling. Wij waren ervan overtuigd dat de werkwijze alsook de inhoud van bepaalde voorwaarden van het toenmalige kabinet onjuist waren. Wij voelen ons met de conclusies van de externe evaluatiecommissie en ook EY gesteund", schrijven de vakbonden VNC (cabinemedewerkers), VNV (piloten) en NVLT (grondmedewerkers). Ook De Unie en de Vereniging voor KLM Professionals onderschrijven het statement.
Ontvang een jaar lang 30% korting op het beste van Luchtvaartnieuws en Zakenreisnieuws. Krijg onbeperkt toegang tot al het nieuws en de bijbehorende Apps. Ontvang tevens 12 maanden het Luchtvaartnieuws Magazine in de mail of op de mat.