DRIEBERGEN - In de rubriek Luchtvaartvr@gen van Luchtvaartnieuws.nl hebben diverse lezen de volgende vraag gesteld: Waarom zit de deur van verkeersvliegtuigen nu aan de linkerkant en voor de oorlog (ook bij de DC-3) aan de rechterkant? Luchtvaartnieuws.nl legde deze vraag voor aan luchtvaartpublicist Jan Willem de Wijn, redacteur van het historisch luchtvaartmagazine ‘Dakota’ van DDA Classic Airlines.
“Al bij het eerste echte Amerikaanse verkeersvliegtuig, de Ford TriMotor, zat de deur aan de rechterkant. Terwijl het toestel waarvan de TriMotor was afgeleid, de Fokker F.VIIb-3m, de deur toch links had. Daar ligt de oorsprong van het verschil. Maar de reden van die verplaatsing valt niet meer te achterhalen. Die ligt mogelijk in het feit dat bij vliegtuigen met een snelle omdraaitijd een motor bleef draaien. Omdat de piloot links zat, hield hij enerzijds het beste zicht op die draaiende motor en kon hij met de ground crew praten, terwijl anderzijds de passagiers aan de rechterkant van het vliegtuig konden instappen zonder last van ‘prop wash’.”
“Bij de oprichting van American Airways in 1930 werd gevlogen met Ford TriMotors, dus met de deur rechts. Toen de luchtvaartmaatschappij in 1934 werd overgenomen, werd de naam veranderd in American Airlines. Het was deze maatschappij die in 1935 de eerste order voor een Douglas DC-3 plaatste. Dus lag het voor American Airlines voor de hand dat deze opvolger van de TriMotor de deur ook rechts zou hebben. Voor Douglas niet, want de eerdere DC-1 en DC-2 hadden de deur juist links. Maar de klant was koning.”
“De eerste bestellingen voor de DC-3, waaronder ook die van United en de KLM, waren dus alle voor een machine met de deur rechts. Totdat Trans World Airways de DC-3 ook bestelde in 1936, maar met de deur links. Dat was ook niet verwonderlijk, want TWA vloog met de enige DC-1 die ooit gebouwd was en met de DC-2; beide vliegtuigtypen met de deur links. Dus ook hier de voortzetting van een airline beleid.”
<img src=" http://www.luchtvaartnieuws.nl/pictures/dakota_schiphol.jpg " alt=" "/>
Drie DC-2’s (met de deur links) en één DC-3 (met de deur rechts) van de KLM op een vooroorlogs Schiphol
“Douglas leverde maatwerk. Wilde een klant de deur rechts of links, dat maakte de fabrikant niet uit. Overigens is sinds de TWA-bestelling zo’n beetje elke nieuwe order uitgevoerd met de deur links, met uitzondering van de vervolgbestellingen van American en United.”
“American Airlines bleef de traditie van de rechterdeur ook na de oorlog voortzetten. Bij het ontwerp van de Convair 240 werd door American in 1946 een deur met trap aan de rechterkant gespecificeerd. Andere luchtvaartmaatschappijen, zoals KLM die als eerste Europese airline de CV-240 kocht, volgden American Airlines niet en wilden een deur aan de linkerkant. Omdat de meeste klanten dit wilden, liet de fabrikant de specificatie van de rechterdeur varen bij het ontwerp van de Convair 340 uit 1951. In alle toestellen van dit type zat de deur dus aan de linkerkant. Net zoals bij (bijna) alle andere verkeersvliegtuigen nadien.”
“Al bij het eerste echte Amerikaanse verkeersvliegtuig, de Ford TriMotor, zat de deur aan de rechterkant. Terwijl het toestel waarvan de TriMotor was afgeleid, de Fokker F.VIIb-3m, de deur toch links had. Daar ligt de oorsprong van het verschil. Maar de reden van die verplaatsing valt niet meer te achterhalen. Die ligt mogelijk in het feit dat bij vliegtuigen met een snelle omdraaitijd een motor bleef draaien. Omdat de piloot links zat, hield hij enerzijds het beste zicht op die draaiende motor en kon hij met de ground crew praten, terwijl anderzijds de passagiers aan de rechterkant van het vliegtuig konden instappen zonder last van ‘prop wash’.”
“Bij de oprichting van American Airways in 1930 werd gevlogen met Ford TriMotors, dus met de deur rechts. Toen de luchtvaartmaatschappij in 1934 werd overgenomen, werd de naam veranderd in American Airlines. Het was deze maatschappij die in 1935 de eerste order voor een Douglas DC-3 plaatste. Dus lag het voor American Airlines voor de hand dat deze opvolger van de TriMotor de deur ook rechts zou hebben. Voor Douglas niet, want de eerdere DC-1 en DC-2 hadden de deur juist links. Maar de klant was koning.”
“De eerste bestellingen voor de DC-3, waaronder ook die van United en de KLM, waren dus alle voor een machine met de deur rechts. Totdat Trans World Airways de DC-3 ook bestelde in 1936, maar met de deur links. Dat was ook niet verwonderlijk, want TWA vloog met de enige DC-1 die ooit gebouwd was en met de DC-2; beide vliegtuigtypen met de deur links. Dus ook hier de voortzetting van een airline beleid.”
<img src=" http://www.luchtvaartnieuws.nl/pictures/dakota_schiphol.jpg " alt=" "/>
Drie DC-2’s (met de deur links) en één DC-3 (met de deur rechts) van de KLM op een vooroorlogs Schiphol
“Douglas leverde maatwerk. Wilde een klant de deur rechts of links, dat maakte de fabrikant niet uit. Overigens is sinds de TWA-bestelling zo’n beetje elke nieuwe order uitgevoerd met de deur links, met uitzondering van de vervolgbestellingen van American en United.”
“American Airlines bleef de traditie van de rechterdeur ook na de oorlog voortzetten. Bij het ontwerp van de Convair 240 werd door American in 1946 een deur met trap aan de rechterkant gespecificeerd. Andere luchtvaartmaatschappijen, zoals KLM die als eerste Europese airline de CV-240 kocht, volgden American Airlines niet en wilden een deur aan de linkerkant. Omdat de meeste klanten dit wilden, liet de fabrikant de specificatie van de rechterdeur varen bij het ontwerp van de Convair 340 uit 1951. In alle toestellen van dit type zat de deur dus aan de linkerkant. Net zoals bij (bijna) alle andere verkeersvliegtuigen nadien.”
Ontvang een jaar lang 30% korting op het beste van Luchtvaartnieuws en Zakenreisnieuws. Krijg onbeperkt toegang tot al het nieuws en de bijbehorende Apps. Ontvang tevens 12 maanden het Luchtvaartnieuws Magazine in de mail of op de mat.