DRIEBERGEN - De nieuw in te voeren milieutoeslag op vliegtickets is niet effectief, werkt concurrentievervalsing in de hand en is onlogisch. Dat is samengevat de heersende mening onder Nederlandse luchtvaartmaatschappijen over de maatregel die de Nederlandse regering wil nemen tegen milieuvervuiling. De carriers vinden dat Nederland niet op eigen houtje dergelijke regels moet invoeren.

Uit berekeningen van de ANVR blijkt dat een vliegreis straks 24 euro per passagier extra gaat kosten, bovenop nu al torenhoge luchthavenbelasting, brandstoftoeslag en veiligheidstoeslag. Zeker voor prijsvechters, die vaak een ticketprijs hanteren die slechts een fractie is van de totale prijs, wordt Nederland een stuk onaantrekkelijker.

Een milieuheffing op vliegtickets is niet nieuw in Europa. In het Verenigd Koninkrijk moeten passagiers sinds 1 februari een extra hoge belasting op vliegtickets betalen die varieert van vijftien tot 122 euro, afhankelijk van de gevlogen afstand en vervoersklasse.

De Consumentenbond is positief over de maatregel die in het woensdag (7 februari) gepresenteerde regeerakkoord is opgenomen. De belasting stimuleert volgens de belangenorganisatie duurzame keuzes en spoort de industrie aan om te investeren in schonere producten en diensten. Iets wat door de luchtvaartsector zelf wordt tegengesproken.

“In plaats van dat maatschappijen die het goede voorbeeld geven door met schone vliegtuigen te vliegen te belonen wordt nu iedereen gepakt”, zo reageert woordvoerster Petra van der Peijl van transavia.com. De Nederlandse prijsvechter ziet het niet zitten dat de regel slechts op nationaal niveau wordt ingevoerd. “Het wordt wel heel aantrekkelijk om straks vanaf buitenlandse luchthavens te vliegen.”

Europees regelen
Ook bij Martinair zijn de geluiden niet positief. “Hoewel de definitieve aard van de toeslag nog niet bekend is, kunnen we nu al wel zeggen dat we meer zien in het systeem van emission trading, dat door de Europese Unie is ingesteld”, zo zegt woordvoerder Erik van Doeselaar. Het Europese systeem hanteert het principe: de vervuiler betaalt.

Vanwege de onduidelijkheid die er nog over de vliegticketbelasting bestaat heeft KLM hierover nog geen officieel standpunt ingenomen. “We weten nog niet precies hoe hoog de heffing wordt en op wie deze van toepassing zal zijn. Ook is onbekend waarvoor de opbrengsten - 350 miljoen euro per jaar - worden gebruikt”, zegt KLM-woordvoerder Hugo Baas.

De luchtvaartmaatschappij zegt geen principieel tegenstander te zijn van maatregelen die ten goede komen aan het milieu. Zo heeft de KLM-directie zich eerder al uitgesproken voor het Europese systeem van emissiehandel. Maar dat voor duurzaamheid de komende vier jaar negenhonderd miljoen euro wordt uitgetrokken en de vliegticketbelasting in dezelfde periode maarliefst 1,4 miljard euro oplevert, lijkt er op te wijzen dat het geld terechtkomt in een pot die niets met milieu te maken heeft.

TUI Nederland, het moederbedrijf van vakantievlieger ArkeFly, is ook niet per definitie tegenstander van de milieuheffing op vliegtickets. Maar er zijn volgens het reisconcern op dit moment nog teveel onduidelijkheden om een definitief oordeel te geven.

“Het is nog onduidelijk of de opbrengst van de heffing ook gaat worden besteed aan het terugdringen of compenseren van de negatieve milieueffecten van het vliegen en hoe dat gebeurt. De hoogte van de heffing is nog niet bekend, evenmin of de heffing gelijk is voor alle vluchten, ongeacht de lengte.” Wel zegt het reisconcern te vrezen dat reizigers uit het zuiden en oosten van het land vaker zullen kiezen voor luchthavens over de grens. “Dit veroorzaakt meer autoverkeer en heeft negatieve effecten voor onze economie.”

Het Platform Nederlandse Luchtvaart (PNL) plaatst grote kanttekeningen bij de belasting. “Als zo’n heffing bedoeld is voor het milieu kan het beter niet ingevoerd worden, want een heffing verbetert het milieu niet”, stelt de belangenorganisatie. “De luchtvaartsector zal geen extra prikkel krijgen om energie-efficiënter te gaan vliegen, want dat gebeurt nu al maximaal vanuit een economisch perspectief. Bovendien verdwijnt de opbrengst van de heffing volgens het akkoord als algemene lastenverzwaring gewoon in de schatkist. Kortom, een belastingmaatregel met luchtvaart als melkkoe.”

Alternatieven de kop ingedrukt
De nieuwe regel beïnvloedt ook initiatieven van maatschappijen zelf. “We zouden liever zien dat maatschappijen zelf dergelijke maatregelen kunnen nemen. Zo zou je een soort ‘green miles’ systeem kunnen invoeren, waarbij passagiers vrijwillig per gevlogen kilometer een bijdrage kunnen betalen, die wordt geïnvesteerd in de aanplant van nieuwe bomen”, vindt de woordvoerster van transavia.com.

Hoe de nieuwe maatregel wordt ingevoerd moet de komende tijd blijken. Tot die tijd wil de Barin, het samenwerkingsverband van luchtvaartmaatschappijen op Schiphol, nog geen uitspraken doen over de kwestie.

Door Klaas-Jan van Woerkom en Niek Vernooij