Er waart een spook door Europa. En zijn naam is vliegbelasting. Duitsland krijgt per 1 januari de Flugsteuer, die afhankelijk van de afstand, 8 tot 45 euro per persoon gaat bedragen. Oostenrijk zoekt per volgend jaar aansluiting bij Duitsland (de Duitse vertaling hiervan mag u zelf verzinnen) met een Flugabgabe tussen de 8 en 35 euro per persoon. Het Verenigd Koninkrijk heeft per 1 november de Air Passenger Duty verhoogd. Een economy class passagier op een korte vlucht betaalt 12 pond. Een business class passagier naar Singapore is een indrukwekkend 170 pond kwijt.

De Ierse buren zijn een stuk voordeliger uit: passagiers betalen drie euro op een korte en een tientje op een lange vlucht. De Fransen hebben er een egalitaire strik omgedaan, maar ook hun Taxe de Solidarité blijft een natuurlijk een ordinaire vliegbelasting. En wist u dat zelfs Malta een vliegbelasting heeft? Eurocommissaris Lewandowski bekijkt ondertussen de mogelijkheden om via een 'aviation scheme' direct belasting te heffen bij de Europese burgers.

De vliegbelasting lijkt in Europa 'here to stay', alhoewel die vorig jaar in Nederland nog het veld moest ruimen. De ervaringen met een jaar Nederlandse vliegbelasting geven een mooi doorkijkje naar de effecten elders. Het meest in het oog springend effect is de weglek naar het buitenland. Met name Weeze liet na de invoering van de Nederlandse belasting een ongekende groei zien. Maar ook Düsseldorf profiteerde sterk op vooral intercontinentale bestemmingen. De afschaffing van de vliegbelasting heeft dit weglekeffect maar ten dele kunnen terugdraaien: Weeze en Düsseldorf staan inmiddels gegrift in de 'mental map' van de Nederlandse reiziger.

Ook de Duitse Steuer zal ongetwijfeld tot een 'vlucht' van passagiers over de grens leiden, vooral vanuit het dichtbijgelegen Ruhrgebied richting Nederlandse luchthavens als Eindhoven en Maastricht. In tegenstelling tot de Duitse passagiers uit het Ruhrgebied, heeft de Engelse nauwelijks mogelijkheden om de tax te ontvluchten. Voor een vakantie in het Caribisch gebied betaalt een Engels gezin van vier personen 300 pond meer dan een Nederlands gezin vertrekkend vanaf Schiphol. Dat tikt aan. Zelfs zo erg dat het voor een Engels gezin te overwegen valt twee aparte tickets te boeken: eentje van Luton naar Amsterdam en eentje van Amsterdam naar de Cariben. Als het gezin bereid is om op Amsterdam opnieuw in te checken hoeft slechts 48 pond aan APD betaald te worden, omdat de belasting dan alleen betrekking heeft op de vlucht Luton-Amsterdam. Ik ruik kansen in het transfersegment voor 'self-help hubbing'. Laten we die oude slogan 'Amsterdam: London's third airport' snel uit de mottenballen halen.

Zolang de Europese Commissie geen vliegbelasting op Europees niveau invoert, lijkt Nederland hierbij spekkoper. Niet alleen vanwege de weglek van passagiers naar Nederlandse luchthavens. Niet alleen omdat Michael O'Leary Weeze en Hahn steeds vaker links zal laten liggen ten gunste van landen zonder vliegbelasting. Maar ook omdat de Nederlandse luchthavens zich een prominentere plek zullen verwerven op de mental map van de Duitse herkomst-bestemmingspassagier. Pakt die ticket tax uiteindelijk toch nog positief uit.

Bent u nieuwsgierig geworden naar de implicaties van de vliegbelasting in verschillende landen? Op http://www.airneth.nl verzamelen we voor u de ticket tax studies.

Guillaume Burghouwt
Directeur Airneth