Stel: Ik begin graag met "stel" omdat je dan met een treffend voorbeeld de absurditeit van de realiteit zo mooi kan weergeven. De realiteit wordt soms vervormd door allerlei opinies die, indien uitgesproken door vermeende autoriteiten, een behoorlijke impact kunnen hebben. Zo'n autoriteit is bijvoorbeeld het Openbaar Ministerie (OM), de enige instantie in Nederland die verdachten voor de strafrechter kan brengen….u weet wel, die jongens die 30 jaar eisen waarna de rechter een taakstraf oplegt.

Scheidend voorzitter van het college van procureurs-generaal, Harm Brouwer, heeft het een aantal keren gehad over het ingrijpen van het Kabinet in het rechtsproces. Als voorbeeld wordt de strafrechtelijke immuniteit van de luchtvaart genoemd na het melden van bijna-ongevallen dan wel ernstige incidenten. Hierbij streefde het OM naar onderzoek en vervolging maar werd ze door de Minister teruggefloten met het bevel de luchtvaartsector te ontzien. (NRC interview met Harm Brouwer)

Het bovenstaande wil niet zeggen dat wij als luchtvaartarbeiders ten alle tijden op de bescherming van de Minster mogen rekenen want, sinds 2006, mag u op de volle aandacht van het OM rekenen als er een vermoeden bestaat van opzet of grove nalatigheid. Maar goed, bij onopzettelijk handelen en veronachtzaming gaat u nog vrijuit.

Dat deze beperking in het handelen van het OM is ingebouwd heeft alles te maken met het "piep circuit". Als zich in de luchtvaart een incident voordoet willen we graag dat iedereen in de sector daar kennis van neemt zodat we met z'n allen wat kunnen leren. Als boven de bereidheid tot het melden van incidenten een strafrechtelijke procedure hangt neemt die bereidheid tot melden snel af. Sterker nog, er komt een bereidheid tot verbergen voor in de plaats….

Harm Brouwer, met zijn OM pet op, was het met deze manier van handelen nooit eens:  "het begint bij vliegers maar straks willen de doctoren ook immuniteit". Naar mijn mening moeten doctoren ook deze immuniteit genieten want medische fouten, hoe pijnlijk ook, zijn hopelijk fouten en geen opzettelijke handelingen. Dit alles gezegd hebbende is in het verleden gebleken dat "cover up" nog redelijk vaak voorkomt in de medische wereld.

Stel, ja daar is ie, stel dat bij iemand een belangrijke slagader anders kronkelt dan bij de gemiddelde Nederlander en de chirurg haalt hem tijdens een operatie door, wat zou u dan voorstaan: A. Sluiting en een spoedige crematie of B. Een artikel in de Lancet…? Ik weet het wel…volledige openheid zonder proces dreiging geeft een veel beter resultaat bij toekomstige operaties.

Het OM zou nu zelf de afweging willen kunnen maken over wat wel en wat niet voor de rechter komt. Het OM beweerd ook bewezen te hebben dat ze best in staat zijn een gezonde afweging te maken. Verder zegt Brouwer met medische zaken ervaring te hebben opgedaan. Er zit echter een manco in deze redenering daar het OM ter zake kundig moet zijn en er niemand moet rondlopen met een te groot ego. Deze feiten alleen al kunnen van onopzettelijk handelen een strafzaak maken. Verder moge het duidelijk zijn dat de geringste dreiging tot vervolging zal leiden tot een 'meltdown' in het incidenten meldingssysteem.

Toen ik klein was heb ik een keer de langspeelplaten van mijn vader uit de kast laten vallen, ik kon er eigenlijk niks aan doen want het rekje waar ze mee op hun plaats gehouden werden was te zwak. Ik heb ze netjes terug gezet met hetzelfde rekje en een maandje later flikkerden ze wederom uit de kast door het toedoen van de heer des huizes zelf. Nu vielen ze op een tafeltje met daarop wat drank; de glazen vielen om en vocht liep in een stekkerdoosje…. I rest my case… en, 43 jaar na dato, als boetedoening, een welgemeend "sorry vader", drie kruisjes en een heilige Maria!

Harry Haas: Voorzitter European Federation Historic Aviation en verkeersvlieger