Driehonderd auto's en motoren zorgden van de week met hun koplampen voor een geïmproviseerde startbaan in Peru zodat een Cessna Caravan met zieken aan boord ‘s nachts toch kon opstijgen. Het doet denken aan de avonturen van KLM DC-2 de Uiver, die in 1934 deelnam aan de luchtrace van Londen naar Melbourne.

Vlak voor de finish belandt het toestel in zeer zware onweersbuien boven het bergachtige Australische terrein en kan niet doorvliegen naar Melbourne. Met nog twee uur brandstof aan boord besluit gezagvoerder Parmentier dat ze moeten uitwijken. Maar waar naar toe? Dan komt er hulp uit het stadje Albury, waar de Uiver op dat moment in de buurt rondvliegt.

De korte golf radio van het vliegtuig wordt enorm gestoord en is bijna niet te gebruiken. Regen, ijsaanzetting op de vleugels en onweer teisteren het vliegtuig en maken het voor de bemanning zo goed als onmogelijk om een exacte positie te bepalen. De hele wereld leeft mee en ook in Albury weten ze dat de Uiver in de buurt en in de problemen zit. Het locale radiostation doet een oproep aan de luisteraars om met hun auto's naar de paardenrenbaan te gaan. Die kan vannacht als noodlandingsterrein gebruikt worden.

Met de hoofdschakelaar van de elektriciteitscentrale wordt de stadsverlichting van Albury aan en uit gezet om zo via morsetekens te communiceren met de Uiver. De bemanning herkent de tekens en ziet de geïmproviseerde landingsbaan. Volgens de overlevering vliegt gezagvoerder Parmentier er een keer overheen om daarna in het licht van de koplampen veilig te landen.

Toen ik zelf in 1999 op de 'nieuwe' Uiver ging vliegen, kon ik dit verhaal eigenlijk niet geloven. Hoe kan je een DC-2 in het pikkedonker landen op een paardenrenbaan, die alleen door een paar autokoplampen verlicht is? Het lijkt een sprookje.

In de cockpit en in een paar boeken vind ik het antwoord. Het verhaal van de koplampen is helemaal waar, maar is inderdaad niet het hele verhaal. De ontbrekende schakels zien er in de cockpit uit als twee hendels met daarop het woord: FLARE. Sommige verkeervliegtuigen uit de begintijd van de luchtvaart hadden een of twee kleine parachutes met lichtfakkels aan boord. Als er dan in het donker een noodlanding gemaakt moest worden, trokken de vliegers aan een FLARE hendel. De parachutefakkel viel achter uit de romp en het fel brandende magnesium verlichtte gedurende drie minuten het landingsterrein.

In Albury gaf autoverlichting de richting van de landingsbaan aan en de fakkel zorgde ervoor dat de omgeving van het landingsterrein voldoende verlicht was. Deze combinatie heeft het mogelijk gemaakt dat de Uiver veilig kon landen en later zelfs winnaar zou worden van de handicaprace.

Voor de start heb je niet zoveel licht nodig en daarom konden ze het in Peru zonder die extra verlichting af. Tot zover andere tijden, nu weer terug naar de onze!

Jan Cocheret
[email protected]