Het klinkt als een scène uit een slechte actiefilm: een paar drones boven Brussel en het hele luchtruim ligt plat. Maar dat was onlangs gewoon de realiteit. Brussels Airport én de luchthaven van Luik moesten meerdere keren dicht vanwege drones die boven het veld waren gesignaleerd. Vluchten werden omgeleid naar Oostende, Charleroi, zelfs naar Schiphol, Maastricht en Eindhoven. De Belgische minister van Defensie werd live van tafel geroepen tijdens een talkshow – niet vanwege oorlog, maar vanwege een paar stukjes plastic met propellers.
Het roept de vraag op: wat gebeurt er eigenlijk als iemand zo’n drone bestuurt? En belangrijker: wat als dat niet mag?
Juridisch gezien is het luchtruim één van de strengst gereguleerde domeinen die we kennen. Ook voor drones. De Europese Verordening 2019/947 bepaalt precies wie waar mag vliegen, en vooral waar níet. Vliegvelden, militaire zones en vitale infrastructuur zijn aangewezen als no-fly-zones. Wie daar toch vliegt, overtreedt niet alleen luchtvaartregels, maar begeeft zich rechtstreeks in strafrechtelijk luchtruim.
In Nederland is dat strafbaar op grond van de Wet luchtvaart (artikelen 8.1 en 11.15). Het zonder vergunning uitvoeren van luchtvaartactiviteiten of het vliegen in strijd met operationele regels is een economisch delict. In ernstige gevallen kan het zelfs leiden tot vervolging op grond van het Wetboek van Strafrecht, bijvoorbeeld voor verstoring van het luchtverkeer (artikel 385b Sr). Daarop staat maximaal vijf jaar gevangenisstraf, of zelfs negen jaar als er levensgevaar ontstaat.
En dat is geen theorie. In 2022 werd in Nederland een hobbyvlieger beboet die met zijn drone boven de aanvliegroute van Schiphol vloog om “mooie beelden te maken”. De rechter noemde het “roekeloos gedrag dat de veiligheid van het luchtverkeer in gevaar bracht” - juridische taal voor: wat dacht je zelf?
De Belgische autoriteiten tasten nog in het duister over wie er achter de drones boven Brussel zit. Maar stel dat de dader wordt gepakt, dan ligt vervolging voor de hand. Als blijkt dat de drones bewust zijn ingezet om paniek te zaaien of het luchtverkeer te ontregelen, dan kan zelfs sprake zijn van een terroristisch oogmerk, waarmee de maximale straf verdubbelt.
Wat dit incident vooral laat zien, is dat drones allang geen onschuldige gadgets meer zijn. Ze vormen een nieuw front in het luchtruim - één waarin de technologie sneller ontwikkelt dan de wetgever kan bijhouden.
De luchtvaart is gebouwd op controle, voorspelbaarheid en veiligheid. De dronewereld is het tegenovergestelde: grenzeloos, goedkoop en vaak anoniem. Die twee werelden raken elkaar steeds vaker. En als ze botsen, is het strafrecht meestal het vangnet.
Ontvang een jaar lang 30% korting op het beste van Luchtvaartnieuws en Zakenreisnieuws. Krijg onbeperkt toegang tot al het nieuws en de bijbehorende Apps. Ontvang tevens 12 maanden het Luchtvaartnieuws Magazine in de mail of op de mat.