Zowat nergens is het zo goed geregeld als in de luchtvaart. Het staat er stijf van de regels en vaste procedures voor zowel aan boord, bij de verkeersleiding als op het vliegveld zelf. Vorige week Sint Maarten als een stop tussen Amsterdam en Bonaire. Het heeft één baan, maar hij is niet erg lang voor een widebody zoals de onze. Lang genoeg, anders zouden we er niet heen gaan, maar het vergt een redelijk strakke nadering en je moet er behoorlijk in de ankers om voor het eind van die doodlopende weg stil te staan (op Youtube kun je er mooie filmpjes van zien).

Goed, passagiers eruit, en de nodige anderen er in en gaan maar weer, op naar Bonaire. Maar eerst de start vanaf die net zo korte baan. Dat vergt initieel een stukje terug taxiën en aan het begin van die baan een scherpe draai, vlak bij het hek waarachter de kustweg ligt. En daar staan ze dan, de talloze mensen die zich zo voor de lol aan het hek gaan vastklampen om hun haren te gaan laten föhnen door drie General Electric-motoren van ik weet niet hoeveel duizend pk. En als ze loslaten terwijl wij gaan beginnen aan onze start zullen ze ongewild de weg overgeblazen worden, misschien zelfs wel in zee eindigen, wie zal het weten; ik niet want er zit geen achteruitkijkspiegel op mijn vliegmasjien.

Feit is wel dat de afstand tussen ons en de rand van het vliegveld zo kort is dat menselijk lijden er iedere start weer op de loer ligt. Maar goed, het mag blijkbaar en meer ruimte voor een groter vliegveld is er nou eenmaal niet op dat heerlijke eiland, dus we doen het er mee. Allemaal volgens regels van daar ter plekke, anders kon er niet gevlogen worden. Met meer beschikbare ruimte en andere inzichten zouden er andere regels gelden; de baan zou langer zijn en het hek verder weg staan. Of de weg geblokkeerd tijdens de start van een groot vliegtuig.

En nu, een week later, zit ik zomaar in Miami. Nou ja, zomaar; het viel gisteren niet mee om er te komen. Het laatste deel was laverend tussen enorme buien, waarin zware turbulentie en hagel kan zitten. Daar vlieg je dus niet in, dat is de regel. We kwamen in de buurt, alleen maar om uit te vinden dat het veld dicht was. Op onze vraag hoe lang dan en waarom kwam geen antwoord. Uit andere hoek kwam een bericht dat Obama, een van de regelmakers bij uitstek, ging vertrekken van ons vliegveld. Vandaar die tijdelijke sluiting. We hadden er trouwens geen vermoeden van dat hij op dat moment ook bezig was met de permanente sluiting van regelbreker bij uitstek (Osama), maar dat terzijde.

Volgens de regel krijg ik dan een tijd door waarop we kunnen verwachten de nadering te mogen beginnen; wel zo fijn aangezien ik dan kan inschatten of er voor die tijd een einde aan mijn brandstof komt, en we dus weer daarvoor naar een uitwijkhaven moeten. Die tijd kregen we eerst niet door; later wel, maar hij werd geregeld bijgesteld, dus daar was ook niet op te bouwen. Die optie van uitwijken gingen we eens bekijken, maar een blik op onze weerradar maakte duidelijk dat er tussen de enige uitwijkhaven (Orlando) en ons een enorme buienlijn zat. Onvermoed waren we zachtjes in de fuik gelopen, met nog maar een uitweg: het breken van de regel om niet door buien te vliegen. Gelukkig ging uiteindelijk, net voordat we dat besluit moesten nemen, de fuik open doordat Miami weer eerder aan de gang ging dan verwacht, en we daar even later toch nog konden landen.

Regels worden dus zeker niet alleen bepaald en gehanteerd door helder inzicht en vaste normen wereldwijd. Beschikbaarheid van mogelijkheden, of juist beperkingen daarvan, en belangen spelen eveneens of misschien nog wel meer een rol.

Wel is duidelijk dat de zin van de regel uiteindelijk niet in de letterlijke uitleg kan zitten. Zoals in het leven zelf en deze column; de zin zit tussen de regels. En op die manier kunnen we met z’n allen regelmatig in de wolken zijn. Met als uiterste nood breekt wetten. Maar dan is het hek van de dam en alle houvast weg.

Paul Melkert
Verkeersvlieger