Twee aspecten wil ik aan de orde stellen. De formidabele groei weerspiegelt de reislust van de in welvaart groeiende wereldbevolking. Welke luchtvaartondernemingen maken die groei uiteindelijk mee? Tweede vraag betreft de aard van de Dubai-markt. Zonder thuismarkt van betekenis groeit Dubai uit op de volgens Nederlandse politici weinig toegevoegde waarde leverende overstappers.

Kennelijk denkt men daar in Dubai anders over. Daar moeten we bij stilstaan. Wat geldt voor Dubai geldt mutatis mutandis ook voor iedere andere luchthaven. KLM maakt een overstapluchthaven van Schiphol. Dat heeft ertoe geleid dat Schiphol graag wordt aangevlogen door allerlei andere luchtvaartondernemingen. KLM brengt zoveel passagiers dat er voor andere ondernemingen altijd wat passagiers kunnen worden meegenomen. Dat heeft weer gevolgen voor de tarieven die de luchthaven kan rekenen voor start- en landingsbewegingen. De vraag ernaar is prijsinelastisch van aard.

Er zijn in Europa maar vier luchthavens van gelijk karakter. Dat zijn Frankfurt, Londen, Parijs en Amsterdam. Dat vertroebelt hier ook de meningsvorming over wie wel en wie uiteindelijk niet op de luchthaven mogen landen. Het is aan de ondernemingsgeest van Plesman, Dellaert en Wassenberg te danken dat Schiphol zo is geworden, ondanks het verlies van enkele high-yield stamlijnen zoals Amsterdam-Batavia.

Het is onbegrijpelijk dat er in politieke kringen zo gemakkelijk gedacht kan worden over de 'maakbaarheid' van de ontwikkeling van Schiphol. Ik kom daarmee op de eerste vraag. Dat is de vraag welke ondernemingen de groei van de internationale mobiliteit zullen accommoderen. Dat de wereldbevolking blijft groeien is buiten alle discussie. Dat het inkomen per hoofd in China en India zal groeien staat ook vast. Dat Europa het wereldmuseum van de toekomst wordt, is ook bekend. Ofwel de toeristen worden in hoge mate hierheen gebracht (met buitenlandse maatschappijen) ofwel we halen ze hierheen (met Nederlandse ondernemingen). Groei van de wereldluchtvaart is onvermijdelijk.

Prof. Dr. Hugo B. Roos
Emeritus hoogleraar
[email protected]