HANGZHOU - De aswolk afkomstig van de vulkaan uit IJsland heeft luchtvaartmaatschappij KLM inmiddels al bijna 70 miljoen euro gekost. Dat zei KLM-topman Peter Hartman zondag (9 mei) tijdens de openingsvlucht van de maatschappij naar Hangzhou. "Alleen al de aswolk zorgt voor een kostenpost van 68 miljoen euro".


"De rekening voor de aswolk is inclusief de kosten van bijvoorbeeld de testvluchten en het gemis aan inkomsten", zegt Hartman. Voor een belangrijk deel zitten er ook kosten in voor de opvang van gestrande reizigers. Die rekening zal nog verder oplopen.

"We hebben passagiers voor een nacht opgevangen." Volgens Hartman houdt het daar wel mee op. "Ook al denken sommigen dat de regels anders voorschrijven." Volgens hem is geen regel ontworpen op deze aswolk. "Bovendien zijn het de Brusselse autoriteiten die regels maken en zijn het diezelfde autoriteiten die het luchtruim dagenlang dicht houden", aldus Hartman. "Dat is pure overmacht."

De president-directeur van KLM blijft erbij dat "wij niet kunnen opdraaien voor alle kosten". Hij zegt dat passagiers zich moeten wenden tot de organisatie waar zij hun reis hebben geboekt. "Als dat bij KLM was, dus bij KLM."

Naast de kosten van de aswolk moet KLM de komende tijd nog voor "honderden miljoenen euro's" aan andere kostenposten tegemoet zien. Voor sommige daarvan zijn voorzieningen getroffen, voor andere niet. "Sommige posten weet je al, andere nog niet." Aldus Hartman zondag.

Voor wat betreft de aswolk moet KLM mogelijk nog meer passagiers tegemoet komen dan het tot nu toe heeft gedaan. De rekening kan dan nog flink oplopen. En de as hangt nog steeds als een donkere wolk boven de luchtvaart.

De Europese transportministers hebben toegezegd voor 24 juni met een plan te komen wat er gedaan kan worden voor de luchtvaartmaatschappijen die hard getroffen zijn door de sluiting van het Europese luchtruim. Dat heeft naar de zin van Hartman veel te lang geduurd.

Hij kijkt dan ook reikhalzend uit naar het plan. "Een regeling die voor iedereen gelijk zal zijn", zegt hij met stelligheid. Sowieso gaat Hartman ervan uit dat de luchtvaartmaatschappijen een beroep kunnen doen op het Europese potje voor natuurrampen. "Daar is dat potje voor."

Buiten de schade van de aswolk kan KLM op korte termijn nog een Europese boete voor het overtreden van de kartelwetgeving tegemoet zien en willen verladers uit de VS om dezelfde reden nog geld terug.

Dan speelt nog een uitspraak van het Europese Hof van november 2009. Daardoor hebben passagiers behalve recht op een vergoeding als hun vlucht wordt geannuleerd, ook recht op compensatie als hun vlucht meer dan drie uur vertraging oploopt. In Nederland staat onder andere belangenorganisatie EU-claim te trappelen met aanvragen daarvoor. Mogelijk geldt de uitspraak van het Hof met terugwerkende kracht tot 2005.

Met de aanslagen van 11 september, SARS, de Mexicaanse griep en torenhoge brandstofprijzen nog vers in het geheugen zaten de luchtvaartmaatschappijen niet bepaald te wachten op de aswolk. Met uitzondering van 2006 en 2007 schrijft de luchtvaartindustrie al sinds de millenniumwisseling geen zwarte cijfers meer. De kans dat het tij snel keert, lijkt miniem. "Winst maken wordt heel moeilijk", zegt de KLM-topman.

Volgens Hartman hebben luchtvaartmaatschappijen te maken met ongelijke speelvelden, bijvoorbeeld in Europa, de Golfstaten en de VS. "Bovendien hebben we te maken met veiligheid, handhaving, natuurrampen en in toenemende mate overdreven consumentenbescherming, die niet meer in verhouding staat tot de geleverde diensten."

De verhoudingen groeien volgens Hartman scheef. "We moeten van leveranciers zoals de staat, de verkeersleiding of de luchthaven aan bepaalde regels voldoen. Maar de kosten kunnen we niet op hun verhalen." Volgens Hartman is er sprake van een "volkomen onevenwichtige situatie." "Toch is het nog steeds leuk. Alhoewel het ook wel eens wat minder spannend zou mogen zijn."



(c) Reismedia / ANP