LEIDEN - Het emiraat Qatar heeft zijn controversiële poging om het hoofdkwartier van de Organisatie voor de Internationale Burgerluchtvaart (ICAO) over te nemen van Canada ingetrokken. Dit heeft hoogleraar lucht- en ruimtevaartrecht Pablo Mendes de Leon van de Universiteit Leiden zaterdag tegenover Luchtvaartnieuws.nl bevestigd.

Het hoofdkantoor van ICAO, gevestigd in Montreal, kreeg vrijdag een brief uit Qatar waarin staat dat het emiraat er niet langer naar streeft ICAO permanent naar Doha te halen. Een reden voor de Qatarese draai is door ICAO, dat ressorteert onder de Verenigde Naties, niet gegeven.

Oliestaatje
Een maand geleden verblufte Qatar de luchtvaartsector met zijn gedetailleerde aanbod om ICAO, dat sinds 1947 in Montreal is gevestigd, in 2016 'over te nemen' van Canada. Het gefortuneerde oliestaatje - nog geen twee miljoen inwoners, oppervlakte een kwart van Nederland - bood aan alle kosten voor de verhuizing en de nieuwbouw in Doha voor zijn rekening te nemen.

Op de komende top van de ICAO, eind september had de verhuizing als belangrijkste punt op de agenda gestaan. Voor zo'n besluit zou een meerderheid van zestig procent van de 191 lidstaten nodig zijn - de stem van elke lidstaat weegt even zwaar.

Qatar, dat eerder de organisatie voor de Wereldkampioenschappen voetbal in 2022 toegewezen heeft gekregen, gaf als motief voor zijn 'overval' op de ICAO dat de Arabische Golfstaat een veel centralere ligging heeft dan Canada, op de as van oost naar west. De meeste hoofdsteden liggen op acht uur of minder vliegen van Doha.

Bittere kou Ook prezen de Arabieren hun eigen warme klimaat aan tegenover dat van Montreal, waar het in de lange winters altijd vriest (tot min 30 graden) en sneeuwt. Mendes de Leon geeft Qatar in dit opzicht gelijk. "De Canadezen zijn gewend aan die bittere kou, maar een deel van hun buitenlandse staf en veel bezoekers niet. Qatar lobbyde al onder de leden van ICAO en was bereid voor Sinterklaas te spelen. Ik denk dat ze een kans hadden gemaakt. Alle VN-organisaties zijn na de oprichting van de VN in 1945 gevestigd in Noord-Amerika of Europa. ICAO in Qatar zou de eerste keer VN-organisatie in Azië zijn. Het geeft een signaal weer in nieuwe geopolitieke verhoudingen: hoofdzetels van VN organisaties zouden niet uitsluitend meer in Westerse steden moeten zijn gevestigd; Azië en het midden Oosten moeten ook een kans krijgen."

Prof. Dr. Pablo Mendes de Leon. Foto: Universiteit Leiden

Andere motieven
De hoogleraar denkt ook dat bij Qatar ulterior motives een rol speelden. "Air Canada is een van de luchtvaartmaatschappijen die veel kritiek hebben gespuid op Qatar Airways en andere carriers uit het Midden-Oosten, die volgens de Canadezen door staatssteun oneerlijke concurrentie bedrijven. Qatar was daarom des duivels."

De verhuizing van ICAO naar Qatar gaat dus niet door, maar Mendes de Leon houdt rekening met nieuwe 'aanvallen' op de bevoorrechte logistieke positie van Westerse landen in de VN.

Door Lolke van der Heide