Om de veiligheid in de Europese burgerluchtvaart verder te verbeteren, werkt de EU (en op dringend verzoek van het Europees Parlement) sinds een aantal jaren met een zwarte lijst van luchtvaartmaatschappijen. Op deze lijst staan luchtvaartmaatschappijen (wereldwijd) waarvan is aangetoond dat deze niet voldoen aan de internationale veiligheidsnormen en aldus niet langer (of slechts onder strikte voorwaarden) mogen opereren binnen het Europese luchtruim.

De lijst komt tot stand in samenspraak met de luchtvaartinspectiediensten in de EU-lidstaten. De zwarte lijst wordt regelmatig geactualiseerd. De meest actuele versie is van 14 november 2008.

In aanloop naar de totstandkoming van de meest recente zwarte lijst, werden de leden van de parlementaire commissie Transport begin november achter ‘gesloten deuren’ geïnformeerd over de beoogde wijzigingen. Maar liefst vier Europese luchtvaartmaatschappijen zouden op de lijst vermeld worden, te weten: MSR Flug Charter GmbH (Duitsland), Luzair (Portugal), Bravo Airlines (Spanje) en Hellenic Imperial Airways (Griekenland). Groot was de verbazing toen om zeer onduidelijke redenen de publicatie van de zwarte lijst vervolgens enige tijd werd uitgesteld. Nog groter was de verbazing toen bleek dat bovengenoemde Europese luchtvaartmaatschappijen niet langer op de lijst vermeld stonden.

Wel werd, na het bestuderen van bijbehorende Commissieverordening (1131/2008), de volgende referentie gevonden: “De bevoegde autoriteiten van Duitsland waren tevreden over de corrigerende maatregelen die ten uitvoer zijn gelegd door de luchtvaartmaatschappij MSR Flug Charter GmbH, maar hebben niettemin besloten de exploitatievergunning van deze maatschappij op 31 oktober 2008 op te schorten omdat de maatschappij het faillissement heeft aangevraagd en dit mogelijk gevolgen kan hebben voor de naleving van de veiligheidseisen; de bevoegde autoriteiten van Portugal hebben op 10 oktober 2008 het AOC van de luchtvaartmaatschappij Luzair opgeschort, in afwachting van de hercertificering van deze maatschappij; de bevoegde autoriteiten van Spanje hebben op 28 oktober 2008 de procedure ingeleid voor het opschorten van het AOC van de luchtvaartmaatschappij Bravo Airlines; de bevoegde autoriteiten van Griekenland hebben op 24 oktober 2008 het AOC van de luchtvaartmaatschappij Hellenic Imperial Airways gedurende drie maanden opgeschort.”

Een en ander komt in feite neer op een vliegverbod voor de vier Europese luchtvaartmaatschappijen. De licenties zijn immers opgeschort dan wel ingetrokken. Het ‘niet hebben van een licentie’ maakt een vermelding op de zwarte lijst overbodig, zo stelt de Europese Commissie. Als de licentie in ere wordt hersteld door de nationale autoriteiten, terwijl de luchtvaartmaatschappij nog niet aan de internationale veiligheidsnormen voldoet, zal de luchtvaartmaatschappij alsnog op de Europese lijst belanden.

De gang van zaken rondom de totstandkoming van meest recente zwarte lijst is op z’n zachtst gezegd nogal vreemd. Duidelijk is in ieder geval dat Duitsland, Spanje, Portugal en Griekenland op het laatste moment eieren voor hun geld hebben gekozen. Een vermelding op de zwarte lijst zou een ‘blamage’ zijn geweest en aldus tot gezichtsverlies leiden.

Vanuit een meer politieke invalshoek zie ik overigens geen enkele reden om luchtvaartmaatschappijen waarvan de licentie is opgeschort niet op de zwarte lijst te zetten. Dat is namelijk wel zo transparant.

Jeanine Hennis-Plasschaert
Lid Europees Parlement VVD