SEOUL - De piloot die op de jump seat zat van de gecrashte Boeing 777-200 van het Koreaanse Asiana, vlucht OZ 214, afgelopen zaterdag in San Francisco, attendeerde de twee andere piloten in de cockpit er wel degelijk ruim van te voren op dat het toestel te laag zat. Dit melden Zuid-Koreaanse media woensdag op basis van de gesprekken van de cockpit voice recorder (CVR).

‘Sink rate, sink rate’ riep Bong Dong-won, die op de middelste stoel zat, herhaaldelijk, vanaf 54 seconden voor impact. De sink rate geeft de ideale daalhoek aan waarvan het toestel voor een goede landing niet te veel mag afwijken. Maar de twee piloten die voor hem zaten: Lee Kang-kuk, die het vliegtuig bestuurde (en nog in opleiding was voor de Boeing 777) en zijn mentor Lee Jung-min naast hem reageerden niet.

Op dat moment hadden ze nog ruim de tijd gehad om de landing af te breken en een doorstart te maken. Een vierde piloot, die eerder tijdens de vlucht tussen Seoul en San Francisco achter de stuurknuppel had gezeten, was bij de landing niet aanwezig in de cockpit.

Veel te laat
Volgens eerdere mededelingen van de Amerikaanse onderzoeksorganisatie NTSB besloten de piloten pas 1,5 seconde voordat het toestel tegen de grond klapte om een doorstart te maken - zoals bleek: veel te laat.

De NTSB is momenteel bezig te achterhalen wat leidde tot de crash, die aan twee Chinese tienermeisjes het leven kostte. Het onderzoek wijst tot nu toe in de richting van fouten door de piloten, die eerder hadden kunnen zien dat de Boeing te laag zat en te weinig snelheid had.

Maar waarom reageerden de twee Lee’s niet op Bong Dong-won? Bong was per slot van rekening al zes keer met een Boeing 777 op San Francisco geland en Lee Kang-kuk, die nog in opleiding was voor de Boeing 777, nog nooit. En voor captain Lee Jung-min was het zijn eerste vlucht als trainer/ begeleider.

Een van de factoren die hierbij een rol kan hebben gespeeld is senioriteit en het belang daarvan in de Koreaanse cultuur. Beide Lee’s waren ouder dan Bong, hadden meer vlieguren (Lee Kang-kuk op andere types toestellen zoals de Boeing 747-400) in hun logboek staan en waren hoger in rang. In Korea telt vaak de mening en het gezag van de oudere persoon en de hogergeplaatste.

Bij enkele grote vliegtuigongelukken van Koreaanse toestellen in de jaren negentig speelde deze hiërarchie een belangrijke en fatale rol. In een moderne cockpit is het juist van belang dat piloten elkaar wijzen op eventuele fouten en tekortkomingen, ongeachte leeftijd en rang.

De Koreanen zagen destijds hun fouten in en pasten de ‘cockpit-cultuur’ aan. Na 1999 waren er geen grote crashes meer van Koreaanse vliegtuigen. Tot het verongelukken van de Boeing 777 van Asiana.

Van onze redactie