DRIEBERGEN - Woensdag 9 juni mag Nederland naar de stembus voor de parlementsverkiezingen van 2010. Met het oog hierop heeft Luchtvaartnieuws.nl de plannen en standpunten van de grootste elf partijen op het gebied van de luchtvaart op een rij gezet. De ene partij heeft daarbij meer over luchtvaart te melden dan de andere. Naast Schiphol en de regionale luchthavens is ook de vervanging van de F-16 (lees: de aanschaf van de JSF) een heet hangijzer.


CDA
Het CDA onderkent het belang van Schiphol voor de Nederlandse economie. Samen met de haven van Rotterdam, een andere zogenaamde mainport, geeft Schiphol de slogan 'Nederland distributieland' concreet gestalte.

Milieu
Schiphol is één van de grootste luchthavens van Europa en is daarom een belangrijke levensader voor veel economische activiteiten. Het CDA vindt de milieudoelstellingen (o.a. geluid en veiligheid) rondom Schiphol echter ook belangrijk. Voor de komende jaren moet er een goede balans zijn tussen milieubelasting aan de ene kant en de groeimogelijkheden van Schiphol aan de andere kant. Het CDA steunt dan ook de 'dubbeldoelstelling' die het kabinet hanteert: uitbreiden van Schiphol mag, maar alleen binnen strakke milieugrenzen.

Het objectief vaststellen van die milieugrenzen is een probleem. Wat de één niet hinderlijk vindt, kan voor de ander onaanvaardbare overlast zijn. Het is dus van belang dat er een objectief meetinstrumentarium wordt ontwikkeld dat een discussie op feiten mogelijk maakt. De rol van de overheid met betrekking tot Schiphol moet wat het CDA betreft zijn het stellen van randvoorwaarden ten aanzien van het milieu. Binnen dit pakket aan randvoorwaarden is het aan Schiphol eigen keuzes te maken. Op deze manier kan de luchthaven efficiënt en op een maatschappelijk verantwoorde manier nu en in de toekomst haar belangrijke rol in de Nederlandse economie blijven vervullen.

Meerderheidsbelang staat
Het CDA vindt dat de staat een meerderheidsbelang in Schiphol hoort te houden, zodat de overheid een doorslaggevende stem heeft in het beleid dat Schiphol voert. Ter info: de Staat heeft 75,8 procent van de aandelen in de luchthaven Schiphol in handen, Amsterdam 21,8 procent en Rotterdam 2,4 procent. Amsterdam heeft een vetorecht op vervreemding van de aandelen.

Het CDA streeft naar het verder ontwikkelen van een concurrerend en duurzaam Schiphol. Luchtvaart is in Nederland haast per definitie grensoverschrijdend en Europees en mondiaal moet er dan ook een gelijk speelveld zijn tussen landen en maatschappijen. Daar passen geen nationale luchtvaartspecifieke belastingen bij. Voor het optimaal vervullen van de maatschappelijke functie van Schiphol zijn duidelijke wet- en regelgevende kaders nodig. Kaders die duurzame economische groei mogelijk maken en tevens de leefkwaliteit (geluidshinder en luchtkwaliteit) van de omwonenden beschermen. Waar mogelijk verdient overeenstemming tussen alle betrokken partijen de voorkeur boven het opleggen van regels. Om de omwonenden tegen de geluidsoverlast te beschermen is een nieuw handhavingsinstrument nodig. Nederland zet zich in voor een belasting op kerosine in Europees en mondiaal verband.

Groei van de luchtvaart kan plaatsvinden op Schiphol en op regionale luchthavens. De regionale luchthavens zijn van grote betekenis voor de regionale economie. Hierbijdient rekening te worden gehouden met de leefkwaliteit van omwonenden.

JSF
Het CDA wil deel blijven nemen aan het JSF-programma. Het aantal te bestellen JSF-toestellen kan wat ons betreft wel worden teruggebracht.

Waarom wil het CDA de JSF-toestellen aanschaffen?
Het luchtwapen is erg belangrijk voor onze militairen. Steun uit de lucht redt mensenlevens en draagt bij aan het voorkomen van burgerslachtoffers. Dat hebben onze F-16's tientallen jaren voortreffelijk gedaan. Maar na dertig jaar trouwe dienst zijn ze toe aan vervanging. Langer doorvliegen met de F-16's leidt tot hogere onderhoudskosten en ze kunnen minder ingezet worden. Het CDA kiest daarom voor vervanging. We kiezen het beste toestel, voor de beste prijs met de beste kansen voor de Nederlandse industrie.

Met de JSF is gezamenlijk optreden mogelijk met belangrijke bondgenoten in de wereld, waaronder veel Europese landen. Ook is de deelname aan het JSF-project goed voor het Nederlandse bedrijfsleven. Het biedt Nederland kansen op een miljardenomzet met de daarbij behorende kennis, innovatie en werkgelegenheid. En dat voor een periode van tientallen jaren. Zeker in tijden van economische crisis zijn dat kansen die we niet aan ons voorbij moeten laten gaan.

Voor het echte aanschafbesluit is het nu nog te vroeg. Eerst ligt de vraag voor of Nederland meedoet aan de internationale Test- en Evaluatiefase van de JSF. Het CDA is daar voorstander van. Eén van de twee testvliegtuigen is al besteld. Pas later is definitieve besluitvorming aan de orde over de opvolger van de F-16. Er zal dan duidelijkheid moeten zijn over de kosten en hoeveel geluid het toestel maakt.

ChristenUnie
De luchtvaart is van belang voor het intercontinentale vervoer. Binnen Europa wordt het netwerk van hogesnelheidslijnen echter een steeds beter en vooral ook duurzamer alternatief. Daarin moet worden geïnvesteerd. Verdere uitbreiding van regionale luchthavens is niet nodig en onrendabel. Schiphol kan niet koste wat kost blijven groeien. De bescherming van de regio tegen geluidsoverlast en het halen van de klimaatdoelen hebben prioriteit. De luchtvaart moet daarom, net als andere transportwijzen, gaan betalen voor de vervuiling die zij veroorzaakt.

- Uiterlijk in 2012 is er een nieuw transparant handhavingstelsel om het vliegverkeer bij Schiphol binnen de perken te houden. Dit stelsel is qua beschermingsniveau gelijkwaardig aan de huidige wettelijke normen voor geluid, veiligheid en emissie. Het beschermt ook de woongebieden die wat verder liggen van de luchthaven (het zogenaamde buitengebied). Bewoners weten ook voor de toekomst waar ze aan toe zijn.
- De uitstoot van broeikasgassen van de inkomende, uitgaande en binnenlandse luchtvaart mag in 2050 niet hoger zijn dan het niveau van 2005, net als in Engeland. Onderzocht wordt hoe de luchtvaart binnen dit klimaatdoel kan passen.
- Nederland maakt samen met Europese koploperlanden een start met het doorrekenen van de externe kosten van het vliegverkeer, zodat het concurrentievoordeel van vliegen in vergelijking met van andere vervoerwijzen wordt opgeheven. Er komt daarom in overleg met de ons omringende landen een NOx heffing per vliegtuig. Op internationaal niveau zet Nederland in op het heffen van accijns op kerosine.
- De plannen voor uitplaatsing van vluchten van Schiphol naar regionale luchthavens worden geschrapt. Regionale luchthavens blijven gesloten tussen 23.00 en 07.00 uur. Om omwonenden zekerheid en bescherming te bieden worden bij deze luchthavens lokale geluidsnormen vastgesteld voor alle woonwijken waar een substantiële geluidsbelasting kan optreden.
- Luchthaven Twente is niet winstgevend te exploiteren als burgerluchthaven. Bovendien is er vlak over de grens in Duitsland reeds een luchthaven. De voormalige militaire luchthaven wordt daarom geen nieuwe regionale luchthaven.
- Er komt een specifieke heffing voor de recreatieve luchtvaart (sportvliegtuigen) en er worden strengere geluidseisen gesteld aan circuit- en parachutevluchten.

JSF
Er wordt in de komende kabinetsperiode een beslissing genomen over de opvolging (ook wat betreft aantallen) van de F-16. De JSF heeft daarbij op grond van huidige inzichten in capaciteit en kwaliteit de voorkeur, mits de geluidscontouren passen binnen de huidige kaders en de prijs acceptabel is. Gelet op de ambities die wij voorzien voor onze krijgsmacht, is een beperking van het aantal aan te schaffen toestellen mogelijk.

D66
Mainport Schiphol duurzaam versterken.
De internationale bereikbaarheid van Nederland is essentieel voor onze positie als internationaal zaken- en innovatiecentrum. De luchthaven Schiphol is een vitale schakel in de Nederlandse economie. Het is een bedrijf met een belangrijke maatschappelijke functie. D66 wil de mainportfunctie van Schiphol duurzaam versterken. Hiertoe dient Schiphol zich selectief te ontwikkelen. Een nieuw milieustelsel waarbinnen de luchtvaart duurzaam kan groeien is hiervoor een randvoorwaarde. Dit stelsel, dat op hoofdlijnen gereed is, moet operationeel uitvoerbaar, hinder beperkend, innoverend, eenvoudig en voorspelbaar zijn. D66 hecht eraan dat de doelstelling van Schiphol wordt waargemaakt; dat de luchthaven klimaatneutraal wordt voor de eigen activiteiten, energiebesparing doorvoert en het aandeel duurzame energie vergroot. Lokale omstandigheden, zoals de kwetsbaarheid van natuur en landschap, de nabije aanwezigheid van buitenlandse luchthavens en draagvlak in de regio, en niet het capaciteitsgebrek op Schiphol, moeten leidend zijn voor een eventuele afwenteling van de druk van Schiphol op regionale luchthavens.

Verduurzamen luchtvaart.
De toenemende mobiliteit moet niet ten koste gaan van de duurzaamheid van onze samenleving. De CO2-uitstoot in de verkeer- en vervoerssector groeit harder dan in welke andere sector dan ook. Verduurzaming van de luchtvaart is voor D66 een voorwaarde voor verdere groei, dit heeft echter alleen zin in Europese context. Daarom wil D66 alleen een vliegtax op Europees niveau, en één Europees luchtruim invoeren. De werkelijke kosten moeten in de vluchtprijs doorberekend worden.

Geen doorstart van Luchthaven Twente.
D66 blijft tegen een doorstart van Luchthaven Twente. Voor een commerciële luchthaven is de beoogde lokatie ongeschikt. Daarnaast past een nieuwe luchthaven niet binnen de duurzaamheidsgedachte.

Vervanging F16 op lange termijn.
D66 wil de komende kabinetsperiode geen aanschaf van de JSF. Nederland trekt zich terug uit het testprogramma. Het moment van vervanging van de huidige F16’s kan worden uitgesteld. D66 wil dat iedere mogelijke vervanging van de F16 op lange termijn plaats vindt in gezamenlijk Europees verband. De vervanger van de F16 hoeft ook niet de JSF te zijn, er kan ook worden gekozen voor een alternatief, afhankelijk van gestelde eisen en ambities. In het verlengde hiervan dient nadere besluitvorming plaats te vinden over de benodigde aantallen. In de discussie hierover moet de ontwikkeling van onbemande vliegtuigen expliciet worden meegenomen.

GroenLinks
Het vliegtuig is de meest vervuilende vorm van transport. De milieuvervuiling en geluidsoverlast van luchtvaart nemen toe. GroenLinks wil dat er een einde komt aan het gedogen daarvan. Schiphol is belangrijk voor de bereikbaarheid van Nederland. Daarnaast hebben duizenden mensen er een baan. Maar het belang van verdere groei van Schiphol wordt overschat. Veel passagiers gebruiken Schiphol alleen maar als goedkoop overstapstation, zonder dat dit extra inkomsten of werkgelegenheid oplevert voor de Nederlandse economie.
GroenLinks wil dat de groei van Schiphol en regionale vliegvelden wordt gestopt. Vliegveld Twente komt er niet. Voor Schiphol moeten strikte en controleerbare milieunormen gaan gelden. Daarnaast wil GroenLinks een belasting op vliegen. Kerosine is nu nog belastingvrij. GroenLinks wil deze subsidie op vervuiling stoppen.

JSF
Terwijl onze F16’s pas in 2010 aan vervanging of ‘upgrading’ toe zijn, wilde het kabinet al in 2002 meedoen met het JSF-programma. GroenLinks vond dat een overhaaste en veel te dure en riskante onderneming. De economische voordelen blijken enorm tegen te vallen en de kosten blijven stijgen. GroenLinks wil daarom dat Nederland zo snel mogelijk uit dit rammelende megaproject stapt.

Tussentijdse tegenvallers hebben de kosten van de ontwikkeling van de JSF veel te hoog doen oplopen. Het ontwikkelingsprogramma blijkt langer te gaan duren en, mede daardoor, meer te gaan kosten. De totale kosten zijn inmiddels bijna een kwart hoger uitgevallen. De te behalen economische voordelen zijn bovendien nogal omstreden en allesbehalve gegarandeerd. Het is nog maar de vraag of het JSF-programma een positieve uitwerking zal hebben op de werkgelegenheid, zoals het kabinet claimt. De Nederlandse bedrijven krijgen minder orders binnen dan verwacht. Tot overmaat van ramp zijn er door de VS maar liefst vijfhonderd JSF-toestellen minder besteld dan vooraf werd aangegeven. Het ligt voor de hand dat de kosten nóg verder zullen stijgen. Het verleden heeft aangetoond dat de kosten van militaire ontwikkelingsprojecten steevast stukken duurder uitvallen.

Om verdere onverantwoorde uitgaven te beperken, moet Nederland alsnog uit het project stappen. Het kabinet Balkenende wil het peperdure JSF-project echter koste wat kost voortzetten en dit nog snel voor de verkiezingen doordrukken. Het is voor GroenLinks onacceptabel dat in deze zware economische tijden op allerlei zaken wordt bezuinigd, behalve op dit JSF-project. Wanneer de huidige F16’s zijn versleten, kan Nederland alsnog nieuwe jachtvliegtuigen kopen.

PvdA
De PvdA is tegen de privatisering van (aandelen in) Schiphol. Het strategische belang dat Schiphol behartigt is te groot om er als overheid afstand van te doen. Schiphol heeft een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid en gedraagt zich daar ook naar. Het publieke aandeelhouderschap ondersteunt dit en geeft de beste garanties voor een goede en eerlijke afweging van de diverse publieke en private belangen.

Schiphol mag niet meer lawaai maken dan nu. Schiphol kan alleen extra groeien wanneer de geluidhinder afneemt door stillere vliegtuigen en vliegroutes. Ook mensen in de wijdere omgeving van Schiphol moeten beter tegen geluidsoverlast worden beschermd.

Het aantal vliegbewegingen op Schiphol komt tot 2020 niet boven de 510.000 uit. Milieubelasting en externe veiligheid moeten vastgesteld, maar bovenal gehandhaafd worden. Overschrijding zal worden bestraft of belast.

Binnen de wettelijke grenzen worden omwonenden en Schiphol uitgenodigd om samen plannen te ontwikkelen om de geluidhinder terug te dringen. Eventuele geluidswinst door stillere vliegtuigen en door slimmer vliegen en preciezer volgen van de vliegroutes komt ten minste voor de helft terecht bij de omwonenden.

De vliegvelden van Lelystad en Eindhoven kunnen in de toekomst een deel van de groei van Schiphol opvangen. Daarbij moeten natuurgebieden en bestaande woonkernen worden ontzien. Voorwaarde voor de PvdA is dat er lokaal draagvlak is en er geen structurele Rijkssubsidie verstrekt hoeft te worden.

De PvdA wil een verbetering van de positie van de consument, ook in de luchtvaart. Daarom moet er voldoende informatie beschikbaar zijn over de Europese richtlijn, die de passagier schadevergoeding geeft bij annulering of vertraging.

Er moet goede toegang zijn tot de geschillencommissie, die er in 2009 mede dankzij de PvdA is gekomen. Alle luchtvaartmaatschappijen die op Nederland vliegen moeten zich hierbij aansluiten.

JSF
De PvdA trekt haar steun aan de testfase van de JSF in. Een jaar geleden hebben we onder strenge voorwaarden ingestemd met de aanschaf van twee testtoestellen. Inmiddels wordt duidelijk dat die voorwaarden niet waargemaakt worden. De kosten van het project lopen de spuigaten uit en het gaat nog meer tijd in beslag nemen. De PvdA zou het onverantwoord vinden als we de stekker er nu niet uit trekken.

Partij voor de Dieren
Er komen geen nieuwe regionale luchthavens
Zonnepanelen langs snelwegen, op vliegvelden en op viaducten en kleinschalige windenergie langs sporen worden de norm.
Privégegevens van vliegtuigpassagiers en informatie over bankafschriften mag door de overheden niet gedeeld worden met derde landen zoals de VS.

Er komt een accijns op kerosine voor vliegtuigen.
Er worden geen JSF straaljagers aangeschaft. Defensie vliegt verder met een afgeslankte en gemoderniseerde vloot F16 straaljagers.

PVV
- Schiphol: stimuleren van de groei door vermindering van de regelgeving (milieumaatregelen, geluidsnormen)
- Nooit meer een vliegtax
- Geen CO2-belasting op vliegtuigen

JSF
Een sterke defensie is van belang voor de positie van Nederland in de wereld. Toch zijn wij tegen de aanschaf van de JSF. Ook willen we Defensiecapaciteit deels anders inzetten. Van buitenlandse veiligheid naar binnenlandse veiligheid.

SGP
De luchthaven Schiphol loopt tegen haar grenzen aan. De aanleg van een luchthaven in zee moet tot de mogelijkheden blijven behoren. Onderzoek hiernaar moet doorgang vinden. De invoering van accijns op kerosine moet Nederland in internationaal verband sterk bevorderen.

JSF
Er moet een opvolger voor het F-16 gevechtsvliegtuig komen om hoog in het geweldsspectrum te kunnen blijven acteren. Met scherpe controle op de voortgang van het aanschaftraject heeft de JSF technisch gezien de beste papieren om de F-16 te vervangen.

Trots op Nederland
In Nederland hebben we vier netwerken voor transport en verkeer:
Verkeerswegen, Vaarwegen, Spoorwegen en Luchtruim.
Deze worden niet optimaal benut. Bij een betere benutting van de laatste drie worden de verkeerswegen ontlast, neemt de filedruk af en wordt Nederland weer bereikbaar. Dit vergt wel investeringen in laad- en losplaatsen op de vaarwegen en de luchthavens, maar op een andere manier kunnen we de filedruk niet verminderen. Als we dan ook de verkeerswegen fors aanpakken door de belangrijkste verkeersaders acht-baans te maken, dan verbetert de doorstroming aanzienlijk.

SP
- Luchthaven Schiphol kan niet eindeloos blijven groeien. De overlast moet minder. Daarom zijn Europese afspraken nodig over beperking en verdeling van het vliegverkeer. De aandelen van Schiphol blijven in handen van de overheid.
- Vliegveld Twente moet dicht blijven. Luchthaven Lelystad en Eindhoven Airport mogen geen nieuwe groeilocatie worden voor Schiphol en slechts groeien tot de grenzen zoals vastgelegd in de Planologische Kern Beslissing van 2004. Verplaatsing van Luchthaven Lelystad naar een andere locatie in Flevoland is geen optie. Ook voor andere luchthavens stellen we grenzen aan de groei. De overlast van militaire Awacs-vliegtuigen wordt aangepakt.

JSF
- We zien af van de aanschaf van JSF-gevechtsvliegtuigen

VVD
De VVD wil dat Schiphol een mainport blijft. Schiphol is belangrijk voor de economie, werkgelegenheid en als vestigingsfactor voor bedrijven. Binnen die doelstelling moet alles in het werk worden gesteld om de overlast tot een minimum te beperken.

De VVD fractie steunt de voorstellen van de regering om de geluidsbelasting te verminderen. De regering wil 'saldering' mogelijk maken om te voorkomen dat Schiphol op korte termijn niet meer kan groeien. Voordat de VVD daarmee instemt, wil zij afwachten welke afspraken tussen Rijk, Schiphol en omgeving worden gemaakt om de geluidsbelasting en hinder te beperken.

Van Schiphol mag als probleemeigenaar worden verwacht dat het initiatieven neemt waardoor groeiruimte wordt 'verdiend'. Om het vertrouwen te herstellen en het draagvlak te vergroten, moet volgens de VVD een convenant worden gesloten tussen Rijk, de omgeving (zoals vertegenwoordigd in de Bestuurlijke Regie Groep) en de sector. Maatregelen moeten niet alleen worden gericht op het tegengaan van geluidsbelasting, maar ook van hinder.

De VVD wil betrokken partijen alle ruimte geven om te experimenteren voordat wijzigingen in wetgeving worden gegoten. De VVD dringt er bij de regering op aan dat tussen betrokken partijen afspraken worden gemaakt over het beschikbaar stellen van financiële middelen om de hinder te beperken of te compenseren. Alleen op deze manier kan volgens de VVD-fractie het huidige inflexibele en onbegrijpelijke wettelijke systeem - dat voorkomt uit wantrouwen tussen partijen - worden omgebouwd naar een praktisch en begrijpelijk systeem dat beter aansluit bij de beleving van omwonenden.

De VVD is van mening dat 'Den Haag' zich niet tot in detail moet bemoeien met de regionale vliegvelden.
Wij willen het primair aan de lagere overheden overlaten of en hoe die vliegvelden worden ingericht en gebruikt, binnen een wettelijk kader van milieuregels. Immers, lagere overheden staan veel dichter bij de problematiek en kunnen dat veel beter regelen in direct contact met de omwonenden dan wij hier vanuit Den Haag kunnen. Om dit te bereiken is nodig dat er wetgeving komt die dit regelt.

De VVD heeft ingestemd met deelname in de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter. Het totaalbedrag voor de investering bedraagt 858 miljoen euro. De VVD heeft ingestemd omdat deze investering kan worden terugverdiend door allerlei financiële voordelen en kortingen. Het huidige F-16 gevechtsvliegtuig is over tien jaar zo ver verouderd en kostbaar in het onderhoud, dat Nederland met het oog op de internationale ambities keuzen moet maken voor de toekomst. Van de drie kandidaten die in aanmerking kwamen voor aanschaf (de JSF, de Rafale en de Eurofighter) komt de JSF technisch als beste uit de bus en bovendien is de stuksprijs van de JSF het laagst.

De keuze voor deelname aan de ontwikkelingsfase van de JSF is gebaseerd op twee uitgangspunten: allereerst de Nederlandse bereidheid om ook buiten het NAVO verdragsgebied militair op te treden door onder meer deel te nemen aan vredesoperaties, waarbij ook in het hoogste geweldspectrum moet kunnen worden bijgedragen (Kosovo). Een dergelijk uitgangspunt vraagt om goed materieel opdat de Krijgsmacht eredivisie kan blijven spelen. Daarnaast heeft de overheid na de ondergang van Fokker het Luchtvaartcluster in het leven geroepen om zorg te dragen voor de instandhouding en verdere ontwikkeling van een hoogwaardige technologische kennis en infrastructuur.

Deelname aan de JSF levert Nederland diverse voordelen op: de stuksprijs is lager, Nederland ontvangt royalty's over verkochte toestellen en heeft een ontwikkelingskostenvoordeel. Daarnaast kan de Nederlandse industrie naar verwachting rekenen op een omzet van acht miljard en zal de werkgelegenheid toenemen met 900 tot 1400 hoogwaardige banen voor een periode van ongeveer 25 jaar.

Van onze redactie