Twee decennia, moorddadige terreuraanslagen in onder meer Madrid, Londen, Parijs en Brussel en een alles overschaduwende pandemie later, zou een mens bijna over het hoofd zien dat er ooit zoiets was als ‘9/11’ – inmiddels woont een hele generatie mensen op zichzelf die toen nog niet was verwekt. Toch zijn de aanslagen op het New Yorkse World Trade Center en het Pentagon niet vergeten, en zijn vooral de verstrekkende repercussies van het meesterplan van Osama bin Ladens (ook alweer tien jaar dood) tot de routine van elke dag gaan behoren.

Parallellen
De International Air Transport Association (IATA) laat bij monde van directeur Willie Walsh weten dat er parallellen bestaan tussen de voortdurende gezondheidscrisis en de terroristische aanslagen van destijds (‘laat maatregelen niet te lang duren’), en dat er destijds lessen zijn geleerd die nu van pas komen. Scheer niet elke passagier over dezelfde kam, bijvoorbeeld: Walsh maakt zich via de 9/11-omweg opnieuw hard voor reisvrijheid voor gevaccineerden.

Vooral, echter, wijst IATA op de progressie die de burgerluchtvaart heeft doorgemaakt op veiligheidsgebied. Ja, met name maatregelen die passagiers treffen - handbagage die wordt uitgeplozen, laptops en andere electronica die uit de tas moet, passagiers die schoenen moeten uittrekken, geen zakmesje, eigen flesje water of laptop mee aan boord mogen nemen, lichaamsscanners - springen in het oog, maar achter de schermen is er veel meer verbeterd qua veiligheid.

Onzichtbare veiligheidsmaatregelen
De ‘precheck’ van de Amerikaanse Transportation Security Administration (TSA, opgericht direct na 9/11) wordt genoemd, alsook ‘onzichtbare’ beveiligingsmaatregelen. Wel waarschuwt Walsh dat alleen de VS en Canada vergaande persoonschecks uitvoeren, en de rest van de wereld dat vooralsnog niet van plan lijkt. Door de financiële klap die de reissector door toedoen van de coronapandemie heeft gekregen, verwacht de IATA-baas op korte termijn geen hoogtechnologische - lees kostbare -innovaties.

Ook gaat het rapport in op de financiële consequenties die 9/11 had op de luchtvaartindustrie (en aanverwante branches). Daarvan valt in algemene zin te zeggen: het is wat het is – en het was wat het was. Lees even mee:

Zo viel het aantal vluchten tijdens het hoogtepunt van de pandemie terug met 39,9 procent, was dat tijdens de kredietcrisis in 2008 2,3 procent, maar steeg het aantal vluchten post-9/11 met 1,1 procent (al is het wel zo dat het aantal passagierskilometers in alle gevallen afnam). In andere cijfers: op 10 september 2001 vonden er in de VS 38.047 vluchten plaats, op 12 september waren dat er 252, en weekje later (meetdatum 18 september) waren dat er alweer 34.743. Da’s pas herstel – al is het ook zo dat pas in 2004 sprake was van een volledig opgeleefde luchtvaartmarkt.

Volledig voorspelbaar
Aanbevelingen kent het lustrumrapport van IATA ook; al wordt daarbij opgemerkt dat geen enkele aanslag of crisis volledig voorspelbaar zal verlopen. Maar zou het kwaad kunnen om - waar van toepassing - de handbagage ongemoeid te laten? En is het niet zo dat flesjes met vloeistoffen allang worden gecontroleerd op explosieven, en luchthavens liever duurdere drankjes na de veiligheidscontroles blijven verkopen dan reizigers als volwassenen te behandelen – hoeveel regeringen laten hun hoofd hangen naar economische belangen, onder het mom van vermeende bomaanslagen?

Het IATA-verslag bevestigt wat iedere min of meer gelouterde reiziger al wel weet: zonder je favoriete watertje aan boord moeten, met afzakkende broek (de gaten in) je sokken showend aan jan en alleman, bevraagd worden door in terlenka geüniformeerden die in je zakken grabbelen, ellenlange wachttijden en -rijen op luchthavens: de charme, de glitter, de glamour van de mondaine wereld van Peter Stuyvesant is niet meer, en Willie Walsh weet: die komt ook niet meer terug.