Volgens ECA zijn staten die in een conflict verkeren onbetrouwbaar gebleken om hun luchtruim tijdig te beperken of te sluiten. “Informatie-uitwisseling en risicobeoordeling verlopen traag en zijn voor sommige luchtvaartmaatschappijen nog steeds een voorrecht, waardoor piloten onder druk worden gezet door de luchtvaartmaatschappij: ofwel vliegen ofwel uitstappen,” aldus de organisatie. “Het beoogde doel van de Europese staten om de risicobeoordeling te verbeteren door betere informatie-uitwisseling en coördinatie van de vereiste maatregelen is niet geslaagd,” aldus de ECA in een verklaring. 

Belachelijk
De Nederlandse voorzitter van ECA, Otjan de Bruijn, piloot bij KLM, zegt over de situatie in Oost-Europa: “De meeste luchtvaartmaatschappijen zijn weken geleden gestopt met vluchten naar Oekraïne en sommige vermijden het luchtruim al jaren, maar anderen bleven operaties uitvoeren totdat de invasie door Rusland begon en het luchtruim officieel werd gesloten. Piloten zijn MH17 en PS752 niet vergeten, maar, vraag ik me af, als CEO's dat wel deden? Misschien was het logisch om commercieel te blijven vliegen, maar vanuit een oogpunt van veiligheid was het belachelijk om door te gaan."

MH17 en PS752 zijn verwijzingen naar de vluchtnummers van twee neergeschoten passagierstoestellen. MH17 van Malaysia Airlines crashte in juli 2014 na te zijn geraakt door een raket van pro-Russische rebellen in Oost-Oekraïne; alle 298 inzittenden kwamen om. PS752 was een vlucht van Ukraine International Airlines die op 8 januari 2020 neerstortte bj Teheran, door toedoen van Iraans afweervuur. Ook hier overleefde geen van de 176 mensen aan boord de aanslag. Het was in het laatste incident toeval dat het een Oekraïens toestel betrof. Iran heeft bovendien naderhand de fout toegegeven (het leger meende dat het om een militair toestel ging) en betaalt de nabestaanden compensatie.

Harmonie
ECA zegt "al lang" te hebben aangedrongen bij EASA, de luchtvaartautoriteit van de EU, op een “geharmoniseerde Europese aanpak” om ervoor te zorgen dat alle betrokken partijen tijdig en op gelijke wijze worden geïnformeerd over risico's in verband met potentiële conflictgebieden. "Europese staten en belanghebbenden in de luchtvaart - inclusief piloten - moeten samenwerken onder leiding van een speciaal Europees orgaan met als doel de uitkomsten van risicobeoordelingen te delen om zo te komen tot een transparanter en meer op elkaar afgestemd besluitvormingsproces over de routering van vluchten door Europese luchtvaartmaatschappijen", aldus Otjan de Bruijn in de verklaring.

ECA heeft een ‘standpuntnota’ opgesteld over vluchten naar en over conflictgebieden. Als kernpunten noemt de bond:

1.         Vluchten boven en in conflictgebieden leiden tot een aanzienlijke vermindering van de veiligheid en beveiliging en houden het risico van nevenschade in. Deze vluchten moeten in beginsel worden vermeden en alleen worden uitgevoerd na een grondige risicobeoordeling en de uitvoering van passende risicobeperkende maatregelen.

2.         De eindverantwoordelijkheid over het uitvoeren van de vlucht of een wijziging van de route berust bij de commandant en is gebaseerd op de beoordeling door de bemanning van de door de luchtvaartmaatschappij verstrekte informatie.

3.         Aangezien de gezagvoerder verantwoordelijk is voor de veiligheid en beveiliging van de passagiers, de bemanning en het luchtvaartuig, mag zijn/haar besluit nooit ter discussie worden gesteld, bijvoorbeeld door openlijke of indirecte dreiging met sancties, en mag het niet worden beïnvloed door economische druk.

4.         Om de gezagvoerder volledig in zijn/haar verantwoordelijkheid bij te staan, dient de luchtvaartmaatschappij alle relevante beveiligingsinformatie verplicht, gedetailleerd en tijdig door te geven.