Toen Jan Peter Balkenende in 2006 de term ‘VOC-mentaliteit’ introduceerde, ontstond een controverse zoals we deze heden ten dage ook veel zien. Na krampachtige reparatiewerkzaamheden bleek de term weerloos tegen de intellectuele elites, we zouden ons beter schamen voor het bewind van destijds.
Door de ideologische verdeeldheid bleef de strekking jammerlijk onderbelicht. Wat Jan Peter eigenlijk bedoelde, is dat Nederland weer behoefte heeft aan gezond ondernemerschap, ofwel de regeldruk omlaag en de mouwen omhoog. Nederland als het Singapore van Europa. Gezien onze ligging was dit nog helemaal niet zo’n gekke gedachte.
Sinds die tijd is de regeldruk enorm toegenomen. Het aantal ambtenaren steeg van 123.000 naar ruim 485.000. De topman van Boskalis, de heer Berdowski, karakteriseerde de bureaucratische congestie in een interview in De Telegraaf onlangs treffend als ‘de kleilaag’. Soms behelst de administratie tot 70 procent van de kosten voor een opdracht, dit knaagt aan het vestigingsklimaat. Maar ook in de publieke sector is de regeldruk hoog, bijvoorbeeld in de zorg, bij de politie of bij Sociale Zaken (toeslagen).
De Universiteit van Amsterdam onthulde onlangs dat het ondernemersklimaat in Nederland in desastreuze staat verkeert, waarbij een op de drie multinationals zich thans beraadt ten aanzien van de Nederlandse vestiging. Vooral beleidsonvoorspelbaarheid, belastingverhogingen en het negatieve sentiment komen naar voren, elementen die we óók weerspiegeld zien in het krimpdossier.
Het huidige kabinet presenteert in het hoofdlijnenakkoord ambitieuze doelstellingen voor het verbeteren van het vestigingsklimaat. Volgens het akkoord vormen florerende ondernemingen de hoeksteen van economische groei. Een combinatie van stabiliteit, een pro-ondernemersvisie en belastingverlaging moet Nederland terugbrengen in de Europese top 5 van meest aantrekkelijke landen. Tot zover de goede voornemens uit het regeerprogramma.
Als we naar de regeldruk kijken, zien we dat de nieuwe maatregelen hun oorsprong vinden bij verschillende overheden. Individueel komen deze vervolgens samen bij de bedrijven en dit zorgt veelal voor bestendiging van de genoemde kleilaag. De vraag is wat bedrijven bijvoorbeeld opschieten met oeverloze CSRD-verslagleggingen zonder dat de nationale wetgeving hiervan feitelijk rond is.
Als het gaat om de arbeidsmarkt zien we dat het handhavingsmoratorium voor de Wet DBA is opgeschort, waardoor veel zzp’ers op de bank zitten. Samen met de nieuwe vermogenstax voor expats, zij gaan in Nederland nu dubbele belasting betalen, geeft dit extreem veel onrust op de toch al fragiele arbeidsmarkt. Onzekerheid troef dus en geen kenniseconomie.
We zijn binnenkort de trotse bezitter van de hoogste luchthavenbelasting van Europa en we hebben binnen de EU de hoogste accijns op benzine. De energiebelasting levert ons ook een gouden plak op. De belasting op gas? Wederom goud! De hoogste btw op hotelovernachtingen in de EU? Zojuist ingevoerd, wéér goud! Voor de wegenbelasting behalen we inmiddels ook een mooie zilveren plak.
Een beter vestigingsklimaat ? Eind vliegen hoor, naar Singapore. Kampioenen zijn we, beste lezer… Échte kampioenen!