Tijdens de coronacrisis schoot de Nederlandse Staat KLM te hulp met een steunpakket, dat bestond uit een lening van 1 miljard euro en garanties op een kredietfaciliteit van 2,4 miljard euro. De overheidslening is inmiddels terugbetaald en de kredietfaciliteit is opgezegd en ingeruild voor een andere, waarover een deal is gesloten met een breed consortium aan banken.

KLM maakte, net als andere Nederlandse bedrijven, gebruik van de NOW-steun, die neerkwam op 2 miljard euro en die niet hoeft te worden vergoed. De onderneming is inmiddels wel begonnen met het terugbetalen van de uitgestelde belasting, die nu nog voor 1,3 miljard euro in de boeken staat.

Tegenprestatie
Als tegenprestatie voor de overheidssteun moest KLM diverse maatregelen nemen. Zo moest er flink in de (personeels)kosten worden gesneden en moest er meer worden gedaan aan verduurzaming. De staatsagent uitte daarop al in verschillende tussentijdse rapportages kritiek. Ook in zijn eindrapport is hij niet mals.

“Belangrijke voorwaarden van het steunpakket zijn niet nageleefd. Het effect van de structurele kostenmaatregelen schiet in 2023 een kwart (250 miljoen) tekort, oplopend tot bijna de helft (475 miljoen) in 2025. De winstdeling over 2022 is tegen de afspraken. Het faciliteren van belastingontwijking door vliegend personeel is niet beëindigd. De arbeidsvoorwaardelijke bijdrage van hoger betaald personeel bleef in 2022 ver achter (met 10 tot 15 procent) bij de voorwaarden, die zijn aangepast voor de hogere inflatie. Door de laagbetaalde grond- en cabinemedewerkers en bestuur en top management is de afgesproken bijdrage wel geleverd. 

Onjuiste voorstelling
KLM herkent zich niet in alle conclusies van Kremers. De luchtvaartmaatschappij stelt de besparing van 15 procent op beïnvloedbare kosten in 2020, 2021 en 2022 ruimschoots te hebben gehaald. Ook de opmerkingen dat er te weinig concurrentie zou zijn op Schiphol en dat de vliegers een bevoorrechte positie krijgen vindt KLM niet terecht.

Donderdag vindt een commissievergadering bij Financiën plaats, waar het rapport verder zal worden besproken.

Vakbonden
De gezamenlijke vakbonden hebben weinig positieve woorden over voor het rapport. "De vakbonden De Unie, VKP, NVLT, VNC en de VNV hebben kennisgenomen van de laatste rapportage over de staatssteun aan KLM. Tot onze spijt constateren wij dat de staatsagent met zijn kritiek opnieuw de werkelijkheid geweld aan doet en zich weer buiten zijn opdracht begeeft. De rapportages bevatten veel onjuistheden en persoonlijke meningen, waarbij bovendien onwelgevallige feiten worden genegeerd. Daarmee geeft het niet alleen een ongenuanceerd, maar vooral ook een onjuist beeld van KLM en haar werknemers", aldus de bonden in een gezamenlijke reactie.