Het kwam dit jaar zeven keer voor dat een Boeing 747 vrachtvliegtuig (zes keer van Astral Aviation, één keer van Longtail Aviation) leeg van Maastricht Aachen Airport (MAA) naar het naburige Luik werd overgevlogen. Vanuit GroenLinks, D66, de PvdA, de PvdD en de ChristenUnie werden daarover vragen gesteld.

Volgens Van Nieuwenhuizen zijn de vluchten economisch te verdedigen. “Het gaat om vrachtvluchten waarbij een particulier bedrijf een vliegtuig heeft gecharterd om naar Maastricht te vliegen en daar de vervoerde lading te lossen. Dat bedrijf bepaalt de keuze van de bestemming. Hier ligt een commerciële afweging aan ten grondslag. Nadat het vliegtuig op MAA is geleegd vervalt de huurovereenkomst en vervolgt het vliegtuig zijn weg in opdracht van een andere huurder of in het gebruikelijke routenetwerk van de luchtvaartmaatschappij. Voor de luchtvaartmaatschappij is dan het meest kostenefficiënt om op MAA weer nieuwe vracht op te halen en naar een volgende bestemming te brengen zodat ‘lege vliegkilometers’ worden vermeden. Wanneer dit echter niet lukt herpositioneert het vliegtuig zich na het lossen van de vracht naar een andere luchthaven, waar het weer geladen kan worden met nieuwe vracht voor de volgende bestemming. In onderhavige gevallen is naar de luchthaven Luik gevlogen voor nieuwe vracht”, schrijft de minister in een reactie.

“De baanlengte op MAA kan hierbij ook een overweging zijn geweest”, aldus Van Nieuwenhuizen. “Doordat deze op MAA begrensd is op 2.500 meter kunnen sommige toestellen niet volledig beladen vertrekken naar de volgende gewenste bestemming.”

Niet wenselijk
Eerder gaf Van Nieuwenhuizen aan dergelijke korte vluchten niet wenselijk te vinden vanuit milieuoogpunt, maar er weinig aan te kunnen doen. Het feit dat Frankrijk het voor elkaar kreeg om op een handvol binnenlandse routes een vliegverbod op te leggen betekent volgens haar niet dat de vluchten tussen Maastricht en Luik verboden kunnen worden.

“Europese luchtvaartmaatschappijen kunnen vrij opereren op alle routes binnen de Europese Unie. De verordening kent evenwel een uitzonderingsmogelijkheid om onder strikte voorwaarden bepaalde vluchten tijdelijk te verbieden. Frankrijk is inderdaad voornemens gebruik van deze mogelijkheid te maken door op grond van artikel 20 van de verordening bepaalde binnenlandse vluchten te verbieden. Het artikel biedt namelijk de mogelijkheid om in geval van ernstige milieuproblemen tijdelijk de uitoefening van verkeersrechten te beperken of te weigeren, met name wanneer andere takken van vervoer een passend niveau van dienstverlening bieden. De toepassing van deze afwijkende voorziening vereist een concrete nationale grondslag en is slechts mogelijk na goedkeuring van de Europese Commissie. Het artikel schrijft verder voor dat de betrokken maatregel niet mag discrimineren, niet mag leiden tot concurrentievervalsing tussen luchtvaartmaatschappijen en niet restrictiever mag zijn dan nodig is om de problemen op te lossen.”

Frankrijk heeft aangegeven nationale wetgeving te creëren om een deel van de binnenlandse korte afstandsvluchten binnen Frankrijk te verbieden, maar moet hiervoor nog goedkeuring krijgen van de Europese Commissie. “De Franse casus wijkt af van de casus waarin tussen Luik en Maastricht vluchten zijn uitgevoerd. In dat geval is immers geen sprake van binnenlandse vluchten. Een concrete wettelijke grondslag voor het tijdelijk verbieden van dergelijke vluchten wegens ernstige milieuproblemen ontbreekt in de Nederlandse wetgeving en zou gelet op het grensoverschrijdend karakter niet eenzijdig door Nederland vastgesteld kunnen worden. Ook wanneer de Europese Commissie hier toestemming voor zou geven zou een dergelijke voorziening slechts voor ten hoogste drie jaar mogelijk zijn. Ik hou evenwel het verloop van de Franse zaak en de procedure bij de Europese Commissie in de gaten. Aan de hand van de uitkomsten zal ik bezien welke mogelijkheden dit voor Nederland biedt.”

De minister wil bij de herziening van EU Verordening 1008/2008 aandacht vragen voor de mogelijkheid om ‘minicargovluchten’ te verbieden wanneer er goede alternatieven voorhanden zijn.

Disclaimer: de officiële luchthavencode voor Maastricht Aachen Airport luidt 'MST'. De luchthaven gebruikt zelf in haar communicatie echter de afkorting MAA. Wij daarom ook.