DEN HAAG - Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer heeft voor een motie gestemd van GroenLinks, D66 en de Partij voor de Dieren waarin het demissionaire kabinet gevraagd wordt scenario's op te stellen voor het afbouwen van de verschillende fossiele 'subsidies'. Daarmee worden onder meer de accijnsvrijstelling voor kerosine en het gebrek aan BTW op vliegtickets bedoeld, net als lagere belastingtarieven op energie voor het bedrijfsleven.
Volgens klimaatactiegroepen zoals Extinction Rebellion wordt daarmee de uitstoot van CO2 fiscaal gestimuleerd, maar er is ook veel kritiek op de term fossiele subsidies. Het gaat namelijk niet om echte subsidies, waarbij de staat geld geeft, maar om lagere belastingtarieven voor bedrijven (ten opzichte van wat consumenten betalen) en belastingvrijstellingen.
Die regelingen zijn bedoeld om een gelijk speelveld te crëeren en om te voorkomen dat de industrie zoveel belasting moet betalen dat ze niet meer met het buitenland kan concurreren. Een deel van de fiscale 'subsidies' is ook in internationaal verband afgesproken, zoals de kerosinevrijstelling.
Stemming
Het was al voor de stemming bekend dat een meerderheid van de Tweede Kamer voor de motie was. Naast de indieners bleken ook CDA, PvdA, ChristenUnie, SP, Volt en het Lid Gündoğan voor. Uiteindelijk heeft ook de VVD voorgestemd. Daarmee heeft driekwart van de Kamer de motie gesteund. Op de publieke tribune is het stemresultaat met gejuich ontvangen door activisten van Extinction Rebellion. De actiegroep stopt voorlopig met de blokkades op de A12 in Den Haag omdat de motie is aangenomen.
Silvio Erkens van de VVD zei vlak voor de stemming dat zijn partij nog steeds tegen een "abrupte afbouw" van fossiele subsidies is. Dit zou de energierekening van huishoudens opstuwen en bedrijven over de grens jagen. "Daarmee zouden we ons eigen straatje schoonvegen en het klimaat niet helpen."
Maar het Kamerlid kan zich vinden in de interpretatie van klimaatminister Rob Jetten van het verzoek om uit te denken hoe fossiele subsidies in twee, vijf of zeven jaar kunnen worden afgebouwd. De bewindsman ziet dit als een suggestie van de indieners van de motie en haalt daaruit dat ook over langere termijnen mag worden nagedacht. Op deze manier is volgens Erkens "een meer gerichte discussie" over de subsidies mogelijk. Hij staat er positief tegenover om te stoppen met "fiscale vrijstellingen" - zoals hij ze zelf noemt - als deze verduurzaming in de weg staan. De VVD pleit ook in het verkiezingsprogramma voor afbouw van de kerosinevrijstelling, maar het liefst wel op Europees niveau en anders samen met buurlanden.
Vliegtickets duurder
Mocht de afbouw van de fossiele 'subsidies' uiteindelijk doorgaan, dan worden vliegtickets veel duurder. Met de invoering van BTW en een kerosineaccijns die vergelijkbaar zou zijn met de accijns op benzine gaat het dan al gauw om een prijsverhoging van tientallen procenten.