Er is bijna geen piloot in de grote, zakenjet- of charterluchtvaart die er beroepshalve niet rare tijden op nahoudt. Het liefst lagen we gewoon elke nacht in bed lekker de accu op te laden, maar de werkelijkheid is dat we op de raarste momenten van de dag of nacht in de cockpit zitten.

Dan moet je ondanks dat rare uur gewoon alert zijn en presteren. Dat alert en wakker zijn op vreemde tijden soms moeilijk is, is vaak te wijten aan hoe goed een piloot is uitgerust voordat hij/zij aan het werk gaat.

Voor de aanvang van een nachtvlucht komt bij ons in een crew altijd wel ergens ter sprake of het gelukt is (voor) te slapen alvorens men zich in het pak hijst. Dat doen we kennelijk om af te tasten hoe goed iemand is uitgerust. Want als het iemand niet is gelukt om een beetje ‘shuteye’ te pakken heeft dat misschien invloed op de alertheid gedurende de vlucht. Voor de start is dat nooit een probleem, zo ervaar ik steeds, want dan zit er een dosis adrenaline in het lichaam die ons scherp houdt. Het gaat om het kruisgedeelte van een vlucht; dan komt er altijd ergens gedurende zo’n nacht een dip. Dat is onvermijdelijk. Maar de dip kan later komen en minder diep zijn als je van tevoren lekker een tukje hebt gedaan.

Soms valt een kwartje heel laat. Zo ook toen een collega opmerkte dat het eten wat ik at voor het dutje doen niet bevorderlijk was voor voorslapen. Dat deed ik al jaren zo, en man, dat voorslapen ging niet best. Ik had namelijk bij een Chinese afhaalcounter een lekkere hap gehaald. Ik stelde me voor dat ik met de buik vol een after dinner dipje zou krijgen en dan lekker onder zeil zou gaan. Mis. Ik lag te zweten in bed en mijn hart roste mijn keel uit. “Ja”, zegt die collega, “dat komt door alle smaakversterkers die in dat eten zitten.” Ahhh, okay. Dus geen stirfry’s, pad thais, of chicken curry meer. Ook maar geen pasta’s want wie weet doen Italianen het zelfde. Gewoon simpel eten. Een hamburger of een tosti of zoiets. Misschien met wat frieten om een gevuld gevoel te krijgen. Maar geen Aziatische keuken vol van toevoegingen.

Met dit soort eten geweerd uit mijn voorslaap dieet lukt het vaak nog niet om te slapen omdat je lichaamsklok gewoon op een tijd staat dat je lijf alerter is. Daar baalde ik op een gegeven moment zo van dat ik op zoek ben gegaan naar hulp. Die vond ik in de vorm van autogene training. Het is een simpele maar meestal doeltreffende ontspanningstechniek. Meestal omdat het niet altijd lukt om met deze techniek in slaap te raken, vaak wel. Soms zit er zoveel in je hoofd dat je helemaal ‘wired’ bent en dan kan je maar beter gewoon uit bed gaan.

Deze techniek is er op gebaseerd dat je stukje bij beetje je lichaam in een sluimerstaat brengt. Het is frappant hoe je hoofd je lijf aanstuurt met een simpel trucje zeg maar. Dat vervolgens je lijf signalen afgeeft aan je hoofd dat het moe en suf is. Het systematisch gebruiken van de techniek heeft er de laatste tijd regelmatig voor gezorgd dat ik zonder pillen en andere rommel een, twee uur of nog later wakker werd door de wake-up call. Ergens in het uitvoeren van de oefening was ik onder zeil gegaan. Gewoon omdat de techniek je afleidt van alle dingen die er in je hoofd kunnen spoken en je wakker houden. Ik vind het een uitkomst. Het is gewoon lekker als je zo heerlijk ontspannen hebt liggen ronken. Dan zo ineens is die nachtvlucht niet meer zo’n grauw gat waar je doorheen moet maar valt het allemaal beter te behappen.

De techniek van autogene training werkt niet alleen om je in slaap te helpen maar is ook een probaat middel om gewoon te ontspannen ergens midden op een drukke dag. In een serie een-op-een lessen krijg je de techniek onder de knie en ga je vaker beter uitgerust aan de slag. Google op autogene training en je vind vanzelf de mensen die deze training doen. Sayonara, off you go to la-la-land!

Herman Mateboer