Wanneer je het als low coster moet hebben van volume om winstgevend te zijn, dan wordt dalende vraag heel snel voelbaar en gaat het qua resultaten snel richting het omslagpunt tussen winst en verlies. Wat dat betreft heeft ook de luchtvaart het in deze periode niet gemakkelijk.

De financiële crisis is doorgedrongen in de reële economie en zou wel eens tot deflatie kunnen leiden. Voor de luchtvaart zijn er wel lichtpuntjes, bijvoorbeeld de scherp gedaalde brandstofprijs. Op zich is dat prettig, maar de enorme fluctuaties van tientallen procenten over een korte periode maakt het weer lastig om je bedrijfsvoering erop af te stemmen. Ander lichtpunt is dat mensen niet zo gauw hun vakantie opgeven. Ze zullen er wel minder geld aan besteden, dus zal het gevecht om de schaarsere euro’s harder worden. Maar het zal altijd winnaars opleveren.

Het gevecht heeft inmiddels zijn eerste slachtoffers geëist. Het Deense Sterling en het Engelse XL Airways bestaan niet meer. En vanuit bedrijfseconomisch opzicht is het een wonder dat Alitalia nog steeds bestaat. De luchtvaart staat naar mijn mening nog maar aan het begin van een grootschalige consolidatie. Niet alleen in Europa, maar wereldwijd. Het verdwijnen van de ene maatschappij biedt echter kansen voor andere. En de eerlijkheid gebiedt mij om te zeggen dat het faillissement van Sterling voor ons op het juiste moment kwam. We stonden net aan het begin van de winterperiode waarin we vliegtuigen uitleasen, omdat we capaciteit overhebben. Daardoor konden we heel snel schakelen en hadden we binnen tien dagen geregeld dat we vanaf begin december vanuit Bilund kunnen vliegen. Dat gebeurt nu nog vanuit de Nederlandse organisatie en met een Nederlandse crew. Maar we zien de start daar mogelijk als aanloop naar een permanente organisatie met lokale medewerkers die we vanaf zomer 2009 operationeel willen hebben.

De start in Denemarken was voor ons overigens geen opportunisme. Op de Nederlandse markt zijn er voor transavia.com – net als voor onze concullega’s – nog maar weinig groeimogelijkheden. Het is hier vooral een kwestie van retentie: hard werken om aantrekkelijk te blijven voor de huidige business partners. Maar door onze huidige schaal zijn we als volumebusiness gedwongen om te groeien. Dat geldt nog eens des te sterker in de huidige markt, waarin de marges alleen maar krimpen. Dus zijn we al enkele jaren geleden begonnen met het internationaal uitrollen van onze formule (verkoop van charters en lijndiensten vanuit één stoelenvoorraad). Het betreden van de Deense markt is dan ook een logische stap na het opzetten van Transavia Frankrijk. Het verschil is dat onze Deense activiteiten 100 procent voor eigen rekening en risico zijn, terwijl onze deelneming in Transavia Frankrijk 40 procent bedraagt. Maar de snelle start daar zegt iets over wat naar mijn mening de manier is om de crisis door te komen.

Natuurlijk verkeren wij in de gunstige omstandigheid dat onze financiële basis solide is (overigens ook het resultaat van jarenlang doelbewust beleid). Maar vervolgens vinden wij dat je in een tijd als deze niet op je geld moet gaan zitten en alle ontwikkelingen op slot zetten. Als de markt dan weer aantrekt – en dat zal zeker gebeuren – dan moet je alles weer opstarten en is je time-to-market veel te lang. Dit laat overigens niet onverlet, dat ook wij kosten reduceren en elke investering onder de loep nemen of die essentieel is. Echter, door vast te houden aan je strategie en te blijven ondernemen en innoveren, sta je mijns inziens het beste voorgesorteerd om snel van een economische upswing te kunnen profiteren. En als we dat allemaal doen, dempen we bovendien het effect van de economische crisis. Dat moet je toch willen!

Onno van den Brink
President-directeur transavia.com