We moeten steeds meer en steeds langer werken. We werken bij nacht en ontij en hebben daarbij ook nog eens het probleem van de tijdverschillen. Gisteren New York en morgen naar Tokyo, het lijkt allemaal zo mooi. Phuket en Copacabana, here we come.

We vertrekken in de donkere winterochtend voor een driehoeksvlucht naar de Tenerife en Lanzarote. Hoewel je de hele dag in de zon zit, volgt na dertien lange uren dan toch altijd weer die laatste landing in het donker. Soms in de motregen, maar soms ook in een wilde sneeuwjacht met zware windstoten.

Na een paar jaar vliegen op de grote vaart zien sommige vliegers alleen nog maar sterretjes. Ze dromen van hemelbedden, bedbanken en languit liggen op witte stranden. Uitrusten en nooit meer hoeven. Waar ben ik ooit aan begonnen? Als ze me dit van tevoren verteld hadden, dan was ik wel banketbakker geworden.

Oververmoeidheid tast het beslissingsvermogen aan en maakt het vrijwel onmogelijk om normaal te functioneren. Zeker voor beroepen met veel verantwoording is oververmoeidheid een enorme bedreiging. Helaas is het verschijnsel in de luchtvaart maar al te bekend. Begin dit jaar was er nog een protest van de Europese verkeersvliegers tegen de nieuwe Europese werk- en rusttijdenregeling.

Je moet natuurlijk niet alleen demonstreren, je moet ook zoeken naar alternatieven. Daarom zijn we in het grootste geheim begonnen met een experiment. Het is onderdeel van de zoektocht naar een simpele en doeltreffende manier om oververmoeidheid te voorkomen, waarbij ook de geavanceerde apparatuur in de cockpit wordt gebruikt

Op speciaal geselecteerde vluchten zet de bemanning na de start de automatische piloot aan en koppelt die aan de vliegcomputer. Op die manier vliegt het toestel zonder inbreng van de vliegers de hele route van begin tot eind veilig en op de minuut nauwkeurig naar de geprogrammeerde bestemming. Nadat alles met behulp van een uitgebreide checklist op de juiste instelling gecontroleerd is, worden een of twee goed opgeleide stewards of stewardessen naar de cockpit geroepen. De piloten kunnen nu rustig naar de businessclass om daar eerst van een gezonde en voedzame maaltijd te genieten. Daarna gaat de stoel in de slaapstand en kunnen ze uitrusten terwijl het vliegtuig veilig verder vliegt.

Het gebeurt natuurlijk bijna nooit, maar bij een onverwachte radio-oproep van de verkeersleiding of het plotseling oplichten van een rood lampje in de cockpit is er altijd genoeg tijd om de vliegers rustig wakker te maken en even te vragen of het iets voor hen is. Gelukkig is de luchtvaart inmiddels zo betrouwbaar, dat dit uitzonderlijke scenario waarschijnlijk niet meer dan één keer per miljoen vluchten kan voorkomen.

Helaas is het bijzondere experiment in een veel te vroeg stadium bekend geworden. Iemand aan boord van een Air India-vlucht heeft het vorige week gelekt en de internationale pers heeft zich er in grote getale op gestort. De piloten zijn zelfs per direct door de luchtvaartmaatschappij geschorst. Zo krijgen we natuurlijk nooit meer een kans om te laten zien hoe vooruitgang en veiligheid nog steeds hand in hand gaan. De toekomst zag er even hoopvol uit, maar nu ben ik bang dat ook dit veelbelovende experiment de ijskast in gaat.

Jan Cocheret