Vliegers behoren tot de meest geteste beroepsgroep van onze wereld. Ook voor allerlei andere baantjes zijn er testjes, maar het komt niet in de buurt van de hoeveelheid testen die wij voor en tijdens onze carrière moeten doorstaan. Eerst word je getest op medische geschiktheid, dan op aanleg voor het vliegen en uiteindelijk wordt ook je psychische stand van zaken uitgebreid bekeken.
De manier van testen is in de loop der jaren nogal eens veranderd. In de begintijd van de luchtvaart was er in Frankrijk bijvoorbeeld een testje om te kijken hoe de aankomende aviateur op onverwachte situaties reageerde. Terwijl de zuster wat testapparatuur aan handen en voeten vastmaakte en je daarbij vriendelijk toelachte, schoot de dokter vlak achter je hoofd met een pistool een losse flodder af. Niet veel aanstormende talenten kwamen zonder kleerscheuren door deze knalproef. En bij een aantal Nederlandse luchtvaartmaatschappijen werd het psychologische testbeeld tot niet zo heel lang geleden bepaald door het tekenen van een boom of het bestuderen van het handschrift van de kandidaat.
Inmiddels zijn de testen steeds beter geworden en bieden ze een aardig beeld van wat de maatschappij van haar toekomstig personeel kan verwachten. Je wilt tenslotte geen gekken in je bedrijf en zeker niet in de cockpit. Nadat een geesteszieke copiloot in maart 2015 zijn Airbus in de Franse Alpen tegen een berg vloog, kwam Europa met sterk verhoogde eisen ten aanzien van het testen van de psychologische gesteldheid van vliegtuigbemanningen. Natuurlijk krijg je het nooit helemaal waterdicht, maar we komen toch een heel eind in de buurt.
Iemand als Poetin zou nooit door de test komen. Deze man heeft zoveel storing in zijn bovenkamer, dat de uitslag van onze testen genoeg zou opleveren om hem de toegang tot een cockpit levenslang te ontzeggen. Daarom lijkt het mij niet meer dan logisch dat iedereen die de ambitie heeft om op een hoge positie aan het stuur te draaien en op knoppen te drukken, eerst even onze psychologische test mag doen. Als er op dat moment enige storing van betekenis geconstateerd wordt, dan is er nog alle tijd om de kandidaat te wijzen op andere interessante carrièremogelijkheden, bijvoorbeeld in de tuinbouw of op een administratiekantoor. In ieder geval verkleint dat de kans op oorlogen, die vrijwel altijd door gestoorde psychopaten begonnen worden.
Jan Cocheret
Deze column verscheen in de maart-uitgave van Luchtvaartnieuws Magazine. Klik hier om een los nummer te bestellen.