Hoe langer je in dienst bent, hoe beter de voorwaarden. Het maakt totaal niet of je meer ervaring hebt of beter presteert dan een collega. Het maakt ook niet uit of je aardiger bent tegen de passagiers of veiliger vliegt. Zo lang je aan de minimum eisen voldoet, bepaalt de dag dat je bij een luchtvaartmaatschappij in dienst komt je gehele verdere carrière bij die maatschappij. Een dag eerder of later in dienst kan daardoor een flink verschil betekenen in salaris, functie, vliegschema, promotie, vakantiedagen of vliegtuigtype waar je mee mag vliegen.

Het is natuurlijk vreemd om het verloop van je hele carrière af te laten hangen van de dag waarop je ooit begon. Aan de andere kant is er tot op heden nog nooit een beter systeem verzonnen, en als je maar lang genoeg bij dezelfde club blijft hangen, is er trouwens ook weinig aan de hand. Dan worden de omstandigheden, je salaris en je kansen op een mooie carrière met de jaren steeds beter. Je moet alleen niet willen overstappen naar een andere maatschappij, want dan krijg je daar een nieuwe startdatum en kan je weer van onderaf aan beginnen. Het is raar maar waar, ervaring in de cockpit telt niet mee.

Onderaan de lijst
Als een ervaren captain op een Jumbo wil verkassen naar een andere maatschappij dan kan het zijn dat hij of zij als reserve-copiloot op een klein propellervliegtuig moet beginnen, met het daarbij behorende minimum salaris. Maar dat is dan je eigen keuze. Het wordt anders als de maatschappij waar je het zo naar je zin had, plotseling failliet gaat. Dan sta je letterlijk op straat. Als je geluk hebt, kun je bij een andere maatschappij terecht. Ook dan geldt, helemaal opnieuw onderaan beginnen.

Het allerergste is het als jouw cluppie wordt overgenomen door een andere luchtvaartmaatschappij. Dan ontstaat er bijna altijd een situatie die nog het meest aan oorlog doet denken. Vliegers van beide maatschappijen moeten plotseling met elkaar gaan samenwerken, maar het gevecht om de integratie van de verschillende senioriteitslijsten maakt dit vrijwel onmogelijk. De enige eerlijke manier om beide vliegerkorpsen te integreren, is vasthouden aan het senioriteitsprincipe. Iedereen heeft tenslotte maar één eerste dag bij zijn oorspronkelijke werkgever.

Helaas zijn er tientallen voorbeelden van fusies en overnames waarbij de machtigste groep vliegers, in samenwerking met hun vakbonden, er mede voor zorgde dat de andere groep het onderspit moest delven en ofwel onderaan de nieuwe pilotenlijst kwam te hangen ofwel kon vertrekken. Ik denk hier bijvoorbeeld aan het faillissement van Swissair en aan de fusies van American Airlines met US Airways en America West.

Kind van de rekening
In het geval van de overname van Martinair door KLM zijn de Martinair-piloten het kind van de rekening. Allereerst kregen ze in 2008 te horen, dat ze waarschijnlijk ontslagen zouden worden, maar dat ze ook een vrijwillige vertrekregeling met afkoopsom konden accepteren. Veel vliegers kozen eieren voor hun geld en vertrokken. Ruim tien jaar later zou de rechter deze gang van zaken afkeuren en besliste dat deze piloten alsnog de kans geboden moest worden om terug te keren. Bovendien hadden ze recht op schadevergoeding, die tot op heden nooit is uitgekeerd.

De vertrokken vliegers konden dus terugkeren, maar kwamen dan wel terecht in arbeidsomstandigheden die op zijn minst merkwaardig genoemd kunnen worden. Martinair-vliegers hebben een arbeidsovereenkomst met de KLM, maar staan niet op de senioriteitslijst van die maatschappij. Ze zijn gedetacheerd bij Martinair en vliegen alleen op de vier vrachtvliegtuigen die weliswaar van KLM zijn, maar gevlogen worden onder de vergunning van Martinair. Bovendien zijn de salarissen en de andere arbeidsvoorwaarden minder dan die van de andere KLM vliegers.

In de lange tijd dat deze situatie nu al speelt, hebben de Martinair vliegers in samenwerking met ‘hun’ vakbond AVV op verschillende manier geprobeerd om een oplossing voor de onrechtvaardigheid van hun arbeidsovereenkomst te vinden. Er zijn talloze rechtszaken geweest, waarvan de meest belangrijke door deze vliegergroep gewonnen zijn. Aangezien de werkgever op geen enkele manier tegemoet wil komen aan de voorstellen van de Martinair vliegers is het volstrekt begrijpelijk dat er na ruim vijftien jaar onrecht als laatste uitweg gebruik wordt gemaakt van het stakingsrecht.

Laten we hopen dat alle partijen snel en op een redelijk manier tot elkaar komen.