De Echelon 1, zoals het type wordt aangeduid, werd donderdag onthuld op Teuge Airport, waar op dit moment meerdere initiatieven gaande zijn op het gebied van elektrisch vliegen. Zo is het Gelderse vliegveld de thuisbasis van het Dutch Electric Aviation Centre (DEAC) en vliegschool E-Flight Academy.

Wereldwijd lopen er diverse projecten om binnen enkele jaren relatief grote vliegtuigen rond te laten vliegen die aangedreven worden door elektromotoren. Bij sommige initiatieven wordt gebruik gemaakt van bestaande toestellen die worden omgebouwd, maar de Echelon 1 is een type dat geheel nieuw is. Opvallend genoeg had tot nu toe niemand van het vliegtuig of het achterliggende Venturi Aviation gehoord. “We hebben in stilte aan het project gewerkt”, stellen de initiatiefnemers. Dat zijn ondernemers Jan Willem Heinen en Joost Dieben. Beiden studeerden af aan de TU Eindhoven en gingen daarna aan de slag in de technologiesector. Luchtvaart is nieuw voor hen, maar ze weten zich gesteund door een team van tien lucht- en ruimtevaartingenieurs.

Milieuprobleem aanpakken
De roep om een elektrisch passagiersvliegtuig met een capaciteit van 44 passagiers en een bereik van 550 kilometer is volgens de initiatiefnemers groot. De luchtvaartsector zal naar verwachting de komende jaren stevig gaan groeien. Sinds 1980 is het aantal passagiers iedere 15 jaar verdubbeld. Nu klimaatverandering een steeds groter probleem wordt, wordt ook van de luchtvaartsector concrete stappen verwacht, stellen zij.

“Het probleem is dat de sector die druk nog niet voelt. Airbus en Boeing zetten vooralsnog in op gebruik van CO2-vrije brandstoffen, maar het is zeer onzeker of er genoeg productie op gang is om de wereldwijde jaarlijkse behoefte van 360 miljard liter kerosine per jaar te kunnen ondersteunen. Daarbij: een vliegtuig op CO2-vrije brandstof stoot nog steeds stikstof (NOx) uit en produceert geluidsoverlast”, aldus Heinen. Er moet dus iets anders worden bedacht. In het geval van Venturi Aviation is dat: vliegen met een volledig elektrische aandrijving.

De Echelon 1, die 38 meter lang en 36 meter breed wordt, moet beschikken over maar liefst acht elektromotoren die propellers aandrijven en is bedoeld voor de korte afstand. Het vliegbereik van 550 kilometer betekent dat circa vijftien procent van alle bestaande Europese lijnvluchten met het type kan worden uitgevoerd. Elektrisch vliegen betekent volgens Venturi Aviation dat er geen schadelijke stoffen in de lucht en op de grond worden uitgestoten, wat meteen een concrete bijdrage levert aan het terugdringen van het stikstofprobleem rond Schiphol.

Aan de andere kant kleeft er aan elektrisch vliegen ook een groot nadeel: de accucapaciteit. Zoals de E-Flight Academy aan den lijve ondervindt met haar elektrische lesvliegtuigen moet er vaak (en lang) worden ‘getankt’. De lestoestellen kunnen iets minder dan een uur in de lucht blijven, en moeten daarna op de grond eveneens een uur aan de laadpaal voordat opnieuw het luchtruim kan worden gekozen. Dat idee klinkt niet aanlokkelijk voor luchtvaartmaatschappijen, die het liefst zo snel mogelijk de terugvlucht aanvangen. Daar komt bij dat een accu relatief zwaar is, terwijl een traditioneel vliegtuig vanwege de verstookte kerosine gedurende de vlucht juist lichter wordt.

Dat probleem is bekend bij Venturi Aviation. Het idee is daarom om de Echelon 1 te voorzien van een accu die verwisselbaar is. Daardoor kan er, op het moment dat er weer een nieuwere, lichtere en betere accu op de markt komt, vrij snel een upgrade van het vliegtuig plaatsvinden. Venturi Aviation wil, tegen de tijd dat de Echelon 1 commercieel vliegt, op talloze vliegvelden snellaadpalen installeren, waardoor het vliegtuig in 35 minuten kan worden voorzien van een volle accu.

Miljardenplan
Qua duurzaamheid lijkt het, gezien de plannen, wel snor te zitten met Venturi Aviation en de Echelon 1. De vraag is echter: wie gaat de ontwikkeling betalen? “We houden rekening met een lange ontwikkelingstijd. In de huidige planning zijn we nog ongeveer acht jaar bezig”, aldus het bedrijf. De plannen zijn behoorlijk kapitaalintensief, en de initiatiefnemers verwachte dan ook een miljard te spenderen aan het optuigen van de productie. “Dat is veel geld over een lange tijd, maar geen reden om het niet te doen. De verwachting is dat klimaatproblemen de komende acht jaar zó nijpend worden, dat luchtvaartmaatschappijen waarschijnlijk gedwongen worden om te kiezen tussen ofwel honderd procent duurzaam vliegen, of te stoppen met vliegen op bepaalde routes. De productie van deze duurzame vliegtuigen zal tegen die tijd nog steeds heel klein zijn, waardoor er een groot tekort ontstaat. In zo’n markt wordt prijs van het vliegtuig in principe bepaald door de hoogste bieder.” Venturi Aviation wil nadrukkelijk inspelen op dit tekort. “Vanuit dit perspectief is een investering over een lange tijd geen onrealistisch plan” aldus Dieben. Om tot de ontwikkeling van het eerste prototype te bekostigen zijn de eerste miljoenen opgehaald bij een aantal Nederlandse en Amerikaanse investeerders. Een Echelon 1 moet zo'n veertig miljoen euro gaan kosten.

Nederland als startplek
Venturi Aviation kiest naar eigen zeggen bewust voor Nederland als startplek vanwege het gunstige technologie klimaat. “Vanuit een rijke historie uit het Fokker tijdperk zijn er veel component leveranciers actief op de Nederlandse markt. Wij willen graag al deze al aanwezige expertise bundelen in een ambitieus, nieuw project, vanuit Nederland. Daarnaast voorzien wij dat de bouw van een elektrisch vliegtuig een groot team vereist van duizenden ingenieurs en productspecialisten. Hooggekwalificeerde banen die de BV Nederland een impuls geeft.”