Als vlieger, met net een baan, leerde ik dat je nooit boeken onder de voorruit moest leggen, op het glare shield. Bijvoorbeeld de dikke Jeppesen Airway manual, met daarin alle kaartjes van vliegvelden. Vliegend boven de Sahara op wat lagere hoogte pakte ik een Jeppesen die tijdelijk onder de voorruit lag en keek direct in de cockpit van een klimmende DC3, die op ons af vloog. Dat ging net goed en bij mij lag nooit meer iets meer dan een kaart op die plek. Dat was de ervaring uit dit voorval.
Goed dat die boeken, twee tassen vol van 15 kg per stuk,  vervangen zijn door een Ipad. Dat bespaart ongeveer 5.000 liter kerosine per jaar, per vliegtuig, maar dat is natuurlijk een ander verhaal.

Nog een ander goed voorbeeld van ervaring is het volgende.
Eens vloog ik van Amsterdam naar Malaga. Tijdens de start, om precies te zijn tijdens de rotatie, dat is het moment dat je het neuswiel, bij een snelheid van circa 250 km/u, van de startbaan tilt, voelde ik een ongewone beweging. Slechts marginaal maar ongewoon. Ik had de indruk dat ik een lekke band kreeg op het hoofdlandingsgestel tijdens die rotatie.
Daarop gaf ik mijn vermoeden door aan de maatschappij en vroeg om een monteur met twee wielen op te sturen naar Malaga. Aldus werd gedaan. Binnen een half uur was de monteur met wielen al aan boord van een volgend vliegtuig. Na aankomst in Malaga aan de gate bleek inderdaad een van de twee banden lek te zijn, waarop je de beide banden moet vervangen. Terug in Amsterdam waren we vrijwel weer op schema. Zonder ervaring hadden we dit niet zo kunnen afhandelen en was de vertraging groot geweest.
Het opbouwen van ervaring is niet zo eenvoudig. Iets veel doen is een manier, maar ervaring doe je veel meer op van je fouten, waar je natuurlijk wel voor open moet staan.
Na iedere vlucht moet je jezelf afvragen, kon het niet beter? Had ik brandstof kunnen besparen? Ben ik onderweg geen zaken vergeten? Heb ik te grote risico’s genomen? Zo kan ik nog wel even doorgaan. Vooral voor nieuwe onervaren vliegers is het een goed idee om de gevonden punten op te schrijven na iedere vlucht. Zeer leerzaam om dat later nog eens door te nemen.

Ook in de auto kan je van eigen ervaring of van de ervaring van anderen leren. Een voorbeeld, al snel na het halen van mijn rijbewijs kwam ik erachter dat er soms een auto of fiets zit achter de rechter raamstijl. Sindsdien kijk ik twee maal naar rechts en links, dat heeft mij meermaals een ongeluk bespaard.

Terug in de luchtvaart.
Veel vliegtuigen vliegen nu met twee piloten in de cockpit. Dat is een goed idee om ervaring over te dragen. Vaak word je door de ander gewezen op bepaalde feiten of situaties. Ik noem een voorbeeld, bij de nadering van een bepaald vliegveld, over een berghelling, krijg je soms ineens meewind, terwijl op de grond tegenwind staat. Dat kan een probleem geven, vooral wanneer je met een hoog gewicht komt landen. Het kan dan zelfs voorkomen dat je de nadering moet afbreken. Dus op tijd moet je daar rekening mee houden, dat weet je uit ervaring.

In de vliegsimulator  krijgen piloten ieder half jaar een test. Ook krijgen zij dan training. Vaak worden de gegevens van ongevallen in de luchtvaart nagespeeld om je te laten leren van de fouten van een ander. Je leert in een simulator ook hoe je moet reageren op een waarschuwing van de ground proximity warning, dat is een waarschuwing voor de naderende grond. Zonder vertraging geef je vol vermogen en ga je maximaal klimmen, zo is je dat geleerd.

Uit ervaring weet je dat er in Azië een vliegveld is waar je deze waarschuwing altijd op een bepaalde hoogte krijgt, tijdens de daling langs een berghelling. Reageer je dan, zoals je dat geleerd hebt, kan je nooit landen. Ondanks dat je je iedere keer weer rot schrikt, ga je door met de nadering, dat weet je uit ervaring.

Wanneer je in de toekomst vliegtuigen krijgt met slechts een piloot, weet ik niet hoe je dan voldoende jonge piloten krijgt met voldoende ervaring om deze vliegtuigen te vliegen. Maar ik denk dat de vaak zeer lange werktijden en vaak ’s nachts een waarborg zullen zijn dat die tijd nog ver weg is.
Voorlopig blijft het een tweemanscockpit, ook dat weet ik uit ervaring.

Paul Grove
[email protected]