Niet de bankdirecteur treedt als deskundige toe tot het kabinet, maar in dit land gebeurt het omgekeerde. Het kamerlid wordt minister van Financiën om vervolgens te worden beloond - letterlijk en figuurlijk - door één van de grootste banken te gaan leiden. Samen met echte deskundigen in het bankiersteam.

Niet kennis en ervaring en zelfs geen psychologische test zijn de criteria om in parlement of regering over enorme landsbelangen te mogen gaan beslissen, maar loyaliteit, water bij de wijn en een grote mond tellen zwaarder.

Het bleek de afgelopen week opnieuw. Miljarden verspild aan ICT-projecten van de overheid. Oorzaak: gebrek aan kennis en ervaring met dit fenomeen, waarvan Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg de betekenis nota bene moest Googelen om te begrijpen waar dit in hemelsnaam op zou slaan. Altijd nog eerlijker als kamerleden die het menen te weten of ambtenaren die de klok hebben horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt.

Felle kritiek op het verspillen van zoveel miljarden. Maar ook nu weer: ze deden een plas en wedden dat het bleef zoals het was…?

Niet gek dus dat ik bij de onthulling van de ICT-affaire de verderfelijke parallel met het nationale luchtvaartbeleid in dit land in mijn mistige brein ontwaarde. Is het daarmee niet hetzelfde gesteld?

Een staatssecretaris die de hoofdpijndossiers luchtvaart en spoorwegen in haar mik kreeg geschoven, een ambtelijke staf die keer op keer blijk geeft nauwelijks te beseffen dat een vliegtuig twee vleugels heeft en Kamerleden - inclusief mijn ex-collega Ton Elias (VVD) - die wat de luchtvaart betreft in het gunstigste geval niet verder is gekomen dan het bouwen van modelletjes of het verzamelen van vliegtuigplaatjes. En heel misschien een uiteraard goed verzorgd vliegreisje met een noodzakelijke militaire missie, meestal ‘s winters naar een bestemming met zon.

Let wel, dit lijkt wellicht overdreven, maar beleid, uitspraken en plannen bewijzen keer op keer dat het hier gaat om de bittere praktijk. Hopelijk tot de wal het schip keert, al was die hoop tot nu toe ijdel.

Neem nu de plannen afgelopen week van Ryanair en easyJet. Ryanair gaat volgend jaar vanaf Schiphol opereren. EasyJet voegt vanaf Schiphol een handjevol bestemming toe. En om andere gaten te dichten gaat Ryanair Eindhoven Airport ook met vijf nieuwe bestemmingen verbinden.

Heeft dan niemand in de gaten - noch in het kabinet, noch in het parlement - dat beide succesvolle prijsvechters het gemunt hebben op low cost maatschappijtje Transavia van Air France-KLM? Maar nog belangrijker: Ryanair en Easyjet verstevigen hun positie op Schiphol niet om over een paar jaar te verhuizen naar het poldervliegveld Lelystad, het glamour en glitter-project van Schipholbaas Jos Nijhuis, waarin een paar honderd miljoen belastinggeld wordt gepompt. Weggegooid geld.

Toch liet de engel van de vaderlandse luchtvaartsector, staatssecretaris Wilma Mansveld, ook deze week nog weten dat de Lelystad-plannen normaal worden uitgevoerd. Argumenten die tellen heeft ze niet. Toch moet de polderluchthaven er komen. Zo zijn nu eenmaal de ambtelijke plannen, gesouffleerd door de Schipholtop en aartsschnabbelaar Hans Alders, ooit minister van Milieu, voor wie de belangen van polder- en natuurgebied Oostvaardersplassen plotseling niet meer tellen.

Jaren geleden stond tussen de kleine advertenties in De Telegraaf eens de tekst “UW LAATSTE KANS… RED DE ZANGVOGELS OP DE VELUWE” met daaronder een gironummer. De advertenties bleken na onderzoek te zijn geplaatst door een man, die aantoonbaar met het bonnetje wekelijks een pakje zangzaad kocht in een dierenwinkel, om dat te gaan uitstrooien op de Veluwe. Hij streek daarmee een kapitaal per week op.

Voor Lelystad Airport daarom ook maar de oproep UW LAATSTE KANS... RED DE ZANGVOGELS ROND LELYSTAD. In dit geval zonder gironummer. Uiteindelijk worden de verspilde kapitalen automatisch immers al gestort door de burgers op het rekeningnummer van de belastingdienst.

Zo wordt misschien ook duidelijk waarom als president-directeur van Schiphol destijds is gekozen voor Jos Nijhuis, een voormalige accountant van het internationale bureau Price Waterhouse Cooper (PWC), een topper zonder luchtvaart-DNA. De ontslagen president-directeur van de KLM, Camiel Eurlings, ontbrak het overduidelijk ook aan dat onmisbare luchtvaart-DNA. Wat dat voor gevolgen kan hebben werd afgelopen week pijnlijk duidelijk.

Arnold Burlage
[email protected]