Roei Ganzarski is behalve ex-militair helikoptervlieger ook goed voorbereid op mijn vraag of zijn Dreamliner 787-Training Program heeft geprofiteerd van de vertragingen die het project in de afgelopen jaren heeft opgelopen. “In termen van ‘fine tuning’ met de airlines zeker!” antwoordt hij slim.

“We waren natuurlijk helemaal op schema, maar zijn daardoor wel beter in staat geweest om alles tot in de puntjes uit te werken.”

Tactisch antwoord. Maar het lijkt wel waar te zijn, want iedereen in de splinternieuwe Boeing Training Facility nabij Londen Gatwick lijkt wel te popelen om de honderden Dreamliner-jocks te ontvangen, die men gaandeweg het programma verwacht.

Drie leeromgevingen maar liefst krijgen we van nabij te zien. Allereerst de minst spectaculaire: de onderhoudstraining. Die is vernieuwend in die zin, dat het hele toestel, met alles erop en eraan, virtueel is nagebouwd in een stapel PC’s. Die zijn op hun beurt weer gekoppeld aan een Toshiba-laptop die elke 787-GWK van Boeing krijgt. “We zijn goed gaan kijken bij de ‘gaming industrie’, hoe die dat soort dingen aanpakken”, vertelt Ganzarski.

En inderdaad, we hoeven met de muis maar een foutmelding over een kapotte ‘optical cable board’ aan te klikken in de cockpit van onze virtuele B787, en automatisch worden we virtueel naar de diepste krochten van het toestel geleid. Daar kan het malfunctionerende onderdeel worden vervangen. Zelfs het vloerdeel dat moet worden weggeklapt scharniert naar de goeie kant. Ietwat overdreven, deze detaillering? “Vergeet niet dat onze Dreamliner voor meer dan de helft in de Asia-Pacific area moet gaan opereren”, zegt Roei. “En in tegenstelling tot de Engelse taal werken plaatjes overal ter wereld!”

De Thales full motion sim die we daarna bezoeken, is voorzien van twee spiffe huds, zoals we die gewend zijn van onze F-16’s en onze F-18’s thuis. Inclusief de rare kleur groen, nog uit de tijd van MS/DOS. Zal ongetwijfeld goed over nagedacht zijn, wat de meest contrasterende kleur is onder alle denkbare omstandigheden.

“Dit is de eerste echte Fly-By-Wire-Boeing”, doceert de demonstrateur: “Dus je merkt een beweging van je throttle niet in de pitch, zoals bij conventionele toestellen met underwing-motoren. Doe maar eens.”
Inderdaad, geen graadje neus-op of neus-down, althans niet in deze sim. De discussie (wat is FBW eigenlijk?) ga ik hier maar niet aan, want we hebben maar vijfentwintig minuten. Hoeft ook niet, want Ganzarski vereenvoudigt de zaak heel gedecideerd: “In een Boeing blijft de piloot de baas, en niet de computer. En dat zal altijd zo blijven.”

Alsof de piloot deze stelling probeert te bewijzen gooit deze het toestel in een heftige roll, en verdomd, de B787 doet het, tot ongeveer 320 graden. Gillend en protesterend, maar hij doet het! De Duitse journalist en ik mogen vervolgens allebei een rondje draaien. De flight director wijst ons de weg naar de baan, daarna de stippellijn op de papi leggen, dan komt het helemaal goed. We zetten ‘m allebei moeiteloos neer, maar voor een steviger crosswind is helaas geen tijd meer.

De proceduretrainer een kamer verder staat namelijk op ons te wachten. Een keurige verzameling schermen, zoals u die ook om de hoek bij Computerland kunt kopen. Behalve de pedestal zijn alle panels in 2D ‘touch screens’ gesimuleerd. Simpel en effectief. Ook hier voeren we een landing uit; soepel en steady voelt het toestel aan. Je vraagt je af: wat voegt full motion eigenlijk toe? Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat je hier in dit kleine kamertje voor 2 procent van de prijs 98 procent van de vaardigheden kunt opdoen, die in de zaal ernaast in de miljoenen kostende wiebeldozen geoefend moeten worden.

De demonstrateur, de Canadees Len Harding, weet het wel. “Procedures laten zich hier goed trainen, maar het echte manoeuvres, vooral bij go-arounds en zo, daar heb je toch wel een FM-sim voor nodig. Hij kan het weten, want hij heeft duizenden uren op de Boeing B747 en de Lockheed F104. Een mooi gouden Starfightertje van nauwelijks een halve centimeter groot op zijn revers, getuigt ervan.

Hij laat blijmoedig weten dat hij hier met de laatste stap van zijn carrière bezig is. ‘I used to be in the Canadian Airforce” vertelt hij. “Loved being stationed in Baden-Baden. De job was simple. Nuke the DDR, a hundred times over. Ja, dat waren barre tijden, die koude oorlog”.

Hij zegt het met een zucht, terwijl zijn oude handen zeer bedreven de touch screen buttons van zijn sim manipuleren. Maar wie goed luistert, kan een lichte heimwee naar die lang vervlogen tijden niet ontgaan...

Goof Bakker

Lees ook in deze serie:
Goof Bakker: Made in Europe...the Dreamliner!