Met de bovenstaande opmerking krijgen wij op het kantoor van de Vakbond van Nederlands Cabinepersoneel (VNC) met grote regelmaat mensen aan de telefoon die mij of een van de collega's, het hemd van het lijf vragen over het beroep van cabin attendant. Wat bezielt mensen toch om werkzaam te willen zijn in de luchtvaartsector? Is er een andere sector te noemen die zo gevoelig is voor allerlei invloeden van buitenaf? Het antwoord hierop zal ongetwijfeld 'ja' zijn, maar toch meen ik te mogen stellen dat de luchtvaart bij iedere 'hobbel' weer harde klappen oploopt.

Daar wil je toch niet werkzaam zijn? Of het nu een wereldwijde economische crisis is, invoering van een vliegtaks, een nieuwe griepvariant, een ongekende stijging van de brandstofprijzen, een oorlog ergens ter wereld, óf een combinatie van al dit onheil; de luchtvaartsector krijgt dan altijd te maken met flinke ‘koortsaanvallen’, waarbij de temperatuur binnen deze sector behoorlijk oploopt.

Dus iemand die een Tamiflu voor de luchtvaart weet te ontwikkelen kan zich in mijn ogen onsterfelijk maken. “Oh, het zit even tegen?”. Hup, pil erin en vliegen maar. Tja, dat zal wel altijd een droom blijven. Dus daarom nogmaals de vraag: “Wat bezielt mensen toch om werkzaam te willen zijn in de luchtvaartsector?”. Voor het antwoord op deze vraag hoef ik alleen maar naar mijzelf te kijken. Bijna 32 jaar geleden nam ik ook de stap om in de luchtvaart werkzaam te willen zijn omdat deze sector een niet te stoppen aantrekkingskracht op mij had. En ook toen had de luchtvaart te maken met allerlei tegenslagen. Maar nog steeds durf ik te stellen dat ik het voor geen goud had willen missen. Ik gebruik graag de kreet: ‘Never a dull moment’, omdat deze zin in een paar woorden de luchtvaartsector omschrijft. Neem als voorbeeld eens de laatste paar maanden zoals die door mij zijn beleefd in mijn dubbelrol van senior purser bij een grote luchtvaartmaatschappij en voorzitter van de VNC.

In 2008 stegen de brandstofprijzen tot ongekende hoogte. De grootste klappen werden echter opgevangen door het hedgen van brandstof. In het najaar van 2008 zakte de prijs van een vat olie met de snelheid van een Concorde. De grootste vijand van de luchtvaart op dat moment: het hedgen van brandstof. De eerste maanden van 2009 geven een grote omslag te zien want het hedgen van brandstof is ‘uit’. De wereldwijde crisis heeft echter – zoals gebruikelijk – grote gevolgen voor de luchtvaart. Vanwege de instortende vraag naar tickets – en vooral de duurdere tickets – worden veel vluchten geschrapt. “Daar gaat onze werkgelegenheid”, heb ik toen vaak gedacht.

Vanaf dat moment stond de telefoon op het VNC-kantoor roodgloeiend vanwege de vele ongeruste telefoontjes die binnenkwamen van onze leden. Want minder vluchten betekent minder cabinepersoneel. Journalisten wisten ons vanaf dat moment ook allemaal te vinden. “Wanneer gaan er ontslagen vallen?” Dit was meestal de eerste vraag die gesteld werd.

De VNC is echter in staat geweest om iedereen “aan boord” te houden door mensen vrijwillig deeltijd te laten vliegen of de mensen non-activiteit aan te bieden voor een paar maanden. Een deel van de minst seniore collega’s gaat voor een paar maanden het cabinekorps van een low cost maatschappij versterken en komen daarna weer terug naar hun werkgever KLM. Dit alles met een werkgelegenheidsgarantie.

We kregen ook nog eens te maken met een per 1 april aflopende CAO bij Nederlands grootste luchtvaartmaatschappij. Ondertussen hebben bijna alle bonden een akkoord bereikt over een kortlopende (1 jaar) CAO. Een van de belangrijkste punten voor de VNC uit deze CAO is de afspraak dat de tweede leidinggevende aan boord op de Boeing 747-combi en de Airbus 330 op vluchten van boven de 11.30 uur vliegtijd, boven de sterkte wordt geplaatst. Dit vraagt natuurlijk enige uitleg.

In 2004 werd het cabinepersoneel bij KLM vanwege een bezuinigingsronde gedwongen om op deze vliegtuigtypes met een steward(ess) minder te gaan vliegen. Gevolg hiervan was dat de tweede leidinggevende aan boord tevens de positie van deze ‘weggevallen’ cabin attendant moest invullen en nog nauwelijks aan leidinggeven toekwam. Dat had weer tot gevolg dat er een stroom van klachten van zowel crew als passagiers op gang kwam. Vanuit de crew met name over de verhoging van de werkdruk en van de passagierskant gingen de klachten voornamelijk over de verminderde service. Dat laatste is duidelijk als je plotseling aan boord ‘een paar handjes’ mist. Nu is dan de afspraak gemaakt dat op de zeer lange vluchten weer een cabin attendant wordt toegevoegd.

Tevreden? Gedeeltelijk, want de VNC vindt dat op alle vluchten met deze vliegtuigtypes er een cabin attendant toegevoegd moet worden en niet alleen op de extreem lange vluchten. Dit zou een zeer positief effect hebben op de werkgelegenheid, de werkdruk en de service naar de passagiers. En dat laatste houden we als belangenbehartiger van het cabinepersoneel ook nauwkeurig in de gaten, want wij beseffen ook: ‘Geen passagiers, geen werk’.

De telefoon rinkelt weer: "Ik wil graag stewardess worden en misschien kunt u mij adviseren wat ik moet doen en ...........". Never a dull moment !

Ton Scherrenberg
Voorzitter Vakbond van Nederlands Cabinepersoneel