TOKIO - De grootste Japanse luchtvaartmaatschappijen ANA en JAL moeten de komende tien jaar voor vele miljarden dollars aan nieuwe vliegtuigen kopen om hun vloot te vernieuwen. Japanse airlines staan al decennia bekend om hun grote voorkeur voor Boeing-vliegtuigen. Blijven ze bij hun eerste liefde, of heeft Airbus een kans om de dominantie van de Amerikanen te breken?

Zowel All Nippon Airways (ANA) als Japan Airlines (JAL) willen hun Boeing 767’s vervangen, waarvan beide maatschappijen nog rond de vijftig stuks in dienst hebben. Ook de oudere Boeing 777’s zijn tussen nu en 2020 aan vervanging toe. Volgens bronnen bij persbureau Reuters heeft Boeing aan zijn sales team in Japan opdracht gegeven er “alles aan te doen om de order binnen te halen.”

Dreamliner
Airbus hoopte eerder dit jaar dat de problemen met de Boeing 787 Dreamliner, waarvan JAL en ANA er nu samen meer dan dertig in de vloot hebben, zou leiden tot een ommekeer. Japanse maatschappijen zouden zich hierdoor mogelijk afkeren van Boeing. Airbus heeft een alternatief voor de Dreamliner, met zijn A350, maar tot nu toe zijn de Japanse maatschappijen niet ingegaan op de verleidingen uit Toulouse.

Tachtig procent van alle vliegtuigen van de airlines in het land van de rijzende zon zijn gebouwd door Boeing. Op geen enkele grote luchtvaartmarkt ter wereld is de hegemonie van de Amerikaanse fabrikant zo groot. Japan Airlines heeft alleen maar Boeings, terwijl All Nippon Airlines op achttien Airbus A320’s na verder ook alleen Boeings in de vloot heeft. ANA plaatste die order bij Airbus in 2005 en bestelde nadien geen nieuwe Airbussen meer.

Boeing-only
JAL kocht nog nooit Airbussen, al heeft de maatschappij wel enige jaren met Airbus A300’s gevlogen als gevolg van de overname, in 2001 van Japan Air System (JAS). De A300’s van JAS bleven nog enige tijd vliegen bij JAL, maar zijn daarna afgedankt. JAL is sindsdien weer een ‘Boeing-only’- bedrijf.

De overmacht van Boeing op de Japanse markt vloeit niet alleen voort uit een keus van de maatschappijen zelf, maar was in eerste instantie het gevolg van de nederlaag van het Japanse keizerrijk in de Tweede Wereldoorlog. Japan werd daarna, tot 1951, bezet door de Geallieerden (waaronder de Sovjet-Unie), met de Verenigde Staten als verreweg de belangrijkste mogendheid.

Het werd Amerikaanse bedrijven gemakkelijk gemaakt om hun producten te verkopen in Japan. De overheid in Tokio wist bovendien op die manier het jarenlange handelstekort met de VS te verlichten.

Skymark
Alleen onder de kleine carriers heeft Airbus wel enig succes. Zo heeft de prijsvechter Skymark Airlines zes A330’s en zes A380’s besteld bij Airbus. De prijsvechters Jetstar en Peach hebben allebei alleen A320’s in de vloot, respectievelijk dertien en negen toestellen.

Een order van JAL voor Airbussen leek eerder dit jaar ook dichtbij. Commercieel directeur John Leahy van Airbus zei tijdens de Paris Air Show in juni dat het “slechts een kwestie van tijd” was voordat JAL bij Airbus een bestelling ging plaatsen. Met name de A350 zou in de belangstelling staan.

Maar recentelijk zou Boeing de druk op JAL en ANA hebben opgevoerd, zo zegt Reuters, om bij het Amerikaanse product te blijven. De problemen met de Dreamliner zijn de laatste maanden ook beduidend minder geworden, terwijl de Airbus A350 zijn verdiensten nog moet bewijzen.

Het Europese toestel bevindt zich nu in de fase van de testvluchten en moet als alles goed gaat medio 2014 in dienst worden genomen door launching customer Qatar Airways. Of de A350 ook onder Japanse vlag gaat vliegen is dan ook nog onzeker.

Van onze redactie