DEN HAAG - De CO2-uitstoot van de luchtvaart kan worden teruggedrongen door zogeheten Ecolabels en het bieden van keuzes aan consumenten die privéreizen maken. Dat stelt het het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) in de studie 'Op de groene toer'. Het KiM bracht tien opties in kaart om de CO2-uitstoot van vliegreizen te reduceren.
Kansrijke opties zijn volgens het kennisinstituut Ecolabels in de luchtvaart en inzetten op minder vaak, minder ver en niet vliegen. “Bij deze opties is de doelgroep relatief omvangrijk, leidt gedragsverandering tot substantiële CO2-reductie en is er een redelijke kans de doelgroep te activeren tot ander gedrag."
Ecolabels zijn te vergelijken met energielabels voor huishoudelijke apparatuur en kunnen de consument helpen om te kiezen voor de 'schoonste' oplossing. “Welke vlucht of maatschappij de consument kiest, kan uitmaken voor de uitstoot die hij of zij veroorzaakt”, stelt het KiM.
Daarnaast ligt de keuze om minder ver te vliegen voor de hand, aangezien de CO2-uitstoot van een vlucht over het algemeen toeneemt met de afgelegde afstand. Ofwel: minder ver vliegen tot een lagere CO2-uitstoot. “De overheid zou consumenten bijvoorbeeld kunnen verleiden binnen Europa te vliegen en niet meer intercontinentaal."
Ook de keuze om minder vaak of niet te vliegen is volgens het KiM een kansrijke manier om CO2-uitstoot te verminderen, mits de vrijgekomen ruimte niet wordt ingenomen door andere vliegreizigers.
Gedragsinterventies
Om het gedrag van consumenten te veranderen zijn volgens het KiM gerichte gedragsinterventies nodig. Daarbij is een onderscheid in doelgroepen van belang, want niet iedereen vliegt evenveel.
“Bijna vijftig procent vliegt helemaal niet in de periode van een jaar. Bij de mensen die vliegen voor vakanties en het bezoek van familie en vrienden maakt elf procent van de onderzoekspopulatie (18-75 jaar) veertig procent van de gemaakte vliegreizen. Mensen met hogere inkomens, wonend in grootstedelijke agglomeraties en met een hoog opleidingsniveau maken in verhouding veel vliegreizen.”
Ongeveer twintig procent van de laatst gemaakte vluchten voor privédoeleinden is verder dan vierduizend kilometer in directe vliegafstand. Die relatief verre vluchten dragen voor 44 procent bij aan alle CO2-uitstoot bij vliegen voor privédoeleinden, op basis van de laatst gemaakte vliegreizen.
Mensen die intercontinentale vliegreizen maken zijn volgens het KiM bovengemiddeld vaak de inwoners van de drie grootste steden in Nederland. “Ze zijn hoogopgeleid, hebben een hoger inkomen en het zijn mensen in de leeftijd van 25 tot en met 34 jaar en van 65 tot en met 75 jaar.”
Gedragsverandering niet eenvoudig
Uit de wetenschappelijke literatuur blijkt volgens het KiM dat het niet eenvoudig zal zijn om consumenten van gedrag te laten veranderen. “Er is een groot verschil tussen 'dagelijks' milieuvriendelijk gedrag, zoals recyclen, en aan het milieu denken bij het maken van vakantieplannen of het boeken van een vlucht.”
Gedragsinterventies zullen daarom gepaard moeten gaan met “ondersteunend beleid” en deel moeten uitmaken van een breed pakket aan maatregelen. Het KiM dringt daarbij aan op een pakket met prijsprikkels, zoals een vliegbelasting, het stimuleren van betaalbare en comfortabele alternatieven voor het vliegtuig of restricties aan de groei van de luchtvaart.
Overigens is de studie afgerond vóór het begin van de coronacrisis. In hoeverre de crisis het reispatroon van consumenten zal beïnvloeden is dus niet meegewogen.
