Het is weer zomer, de tijd bij uitstek voor de luchtverkeersleiders in de knoflooklanden om ons allen met stiptheidsacties en andere "vermakelijkheden" te fêteren. Ook deze week hebben we weer last van de simultaanstakingen van de Franse, Griekse en Spaanse verkeersleiders.

Als airline piloot zit ik nu al weer veertien dagen excuses te maken voor vertragingen die wij niet kunnen voorkomen. Het is zelfs zo dat de luchtruim-inefficiënties zo groot zijn dat als alle verkeersleiders werken we nog niet op tijd kunnen vertrekken. Altijd is er wel een file op de smalle luchtwegen naar het zuiden. Wat verkeersleiders betreft mag het vreemd gevonden worden dat er überhaupt geen verbod op staken is.

In de Verenigde Staten is er wel zo'n verbod. Op 3 augustus 1981 brak er ondanks het verbod een staking uit waarbij zo'n 13.000 verkeersleiders het werk neerlegden. De Federal Aviation Administration (FAA) , zeg maar de Amerikaanse Rijksluchtvaartdienst, had de staking al zien aankomen en had een plan van aanpak ontwikkeld om de negatieve aspecten te ondervangen. De staking ging voornamelijk over meer salaris, minder werken en een riant pensioen op jonge leeftijd.

De toenmalige Amerikaanse president, Ronald Reagan, gaf de stakers 48 uur de tijd om weer aan het werk te gaan. In de tussentijd was het FAA-plan in werking gesteld waarbij de afwezige verkeersleiders werden vervangen door militairen. Ook de managers onder de verkeersleiders werden weer achter het radarscherm geplaatst en al doende wist men vijfduizend 'vacatures' te vullen. Deze lieden maakten vervolgens werkweken van tachtig uur en é voila, de staking was gebroken. Reagan ontdeed zich van de stakers en de door de stakers voorspelde "regen van aluminium" door allerlei botsingen bleef uit.

Kan zoiets hier niet!, hoor ik u zeggen terwijl u een versnapering van uw airline nuttigt die bij wet verplicht wordt de fouten van iedereen te compenseren. "Nee, "zo doen we dat hier niet", tenminste niet in Nederland en hier wordt trouwens ook niet gestaakt. Hier is men niet bang voor allerlei spoken zoals privatisering en samenwerking op verkeersleidinggebied met de buurlanden. In Spanje en Frankrijk zien de verkeersleiders wel spoken en dit leidt, met name in Spanje, tot grote hoeveelheden ziekmeldingen die luchtverkeer onmogelijk maken. In Spanje hangt wel een ontslagdreiging, vandaar de ziekmeldingen.

Eén ding is zeker; de stakende of zieke verkeersleiders in de zuidelijke EU-landen werken met het veroorzaken van vertragingen aan hun eigen ondergang. Intussen zijn bijzonder veel mensen gedupeerd en enkelen van hen zullen hun politici van hun grieven op de hoogte stellen. De politici worden zelf ook geraakt, hetgeen zeker zal leiden tot meer aandacht voor de "Single European Sky". Op efficiëntiegebied is er voor ons Europeanen nog een hoop te leren van de Amerikanen. Op dit moment hebben we per dag half zoveel airline vluchten als de Amerikanen en het huidige Europese verkeersleidingsysteem kan geen verdubbeling aan.

De Europese politiek is nu aan zet en moet het proces dat in 1960 in gang is gezet afmaken. Een eenduidig Europees luchtruim zal zorgen voor minder vertraging, minder brandstofverbruik en nog meer veiligheid. Het zal ten koste gaan van soevereiniteit; een groot goed in de zuidelijke staten. Zolang men daar in het verleden blijft hangen zal de vernieuwing op luchtruimgebied uitblijven en zullen onze zomervakanties een flexibele aanvangsdatum blijven kennen.

Harry Haas

voorzitter European Federation Historic Aviation

www.efha.eu