LONDEN - De twee piloten van een Airbus A330 die vorige maand met ruim 300 inzittenden onderweg was tijdens een langeafstandsvlucht naar een luchthaven in Groot-Brittannië hebben tegelijkertijd een dutje gedaan. Dit heeft de Britse luchtvaartautoriteit CAA donderdag gezegd. De namen van de piloten en de luchtvaartmaatschappij zijn niet bekendgemaakt.

De kapitein en de co-piloot hadden voor hun vlucht op 13 augustus afgesproken om beurten 'power naps' van twintig minuten te nemen. Maar na twee uur vliegen zaten ze beide te slapen in hun stoel in de cockpit, terwijl de A330 op de automatische piloot vloog. Toen een van beide wakker werd ontdekten ze hun blunder.

Opgebiecht
Tegenover de CAA (Civil Aviation Authority) biechtten de piloten hun fout naderhand vrijwillig op. Hoelang de Airbus zonder een alerte piloot vloog konden ze niet zeggen. De twee verklaarden de situatie uit het feit dat ze overuren hadden moeten maken. Beide zouden slechts vijf uur hebben geslapen in de 36 uur voorafgaande aan de bewuste vlucht.

De CAA wil niet zeggen om welke maatschappij het gaat. De autoriteit wil piloten niet afschrikken om fouten te melden door ‘naming and shaming’ toe te passen. Wetgeving in het Verenigd Koninkrijk en veel andere landen schrijft voor dat piloten en luchtvaartmaatschappijen verplicht zijn hun fouten melden, opdat er van geleerd kan worden. Tenzij er kwade opzet in het spel is of piloten de regels hebben overtreden (drankgebruik bij voorbeeld) komen ze er gewoonlijk vanaf met een reprimande en worden incidenten niet aan de grote klok gehangen.

Britse carrier
De CAA heeft wel aangegeven dat het 'dut-incident' een Britse carrier betreft. De CAA zegt in een verklaring incidenten als gevolg van oververmoeidheid “zeer zeer serieus te nemen”, maar het lijkt er op dat tegen de twee piloten inderdaad geen disciplinaire straffen zullen worden genomen.

Er zijn voor zover bekend drie maatschappijen uit het Verenigd Koninkrijk die met de Airbus A330 vliegen: Virgin Atlantic Airways, Monarch Airlines en Thomas Cook Airlines. Van deze carriers is Virgin met tien A330’s verreweg de grootste gebruiker. Tegenover Britse media wilde Virgin donderdag de vraag niet beantwoorden of het om een van de toestellen van de maatschappij ging.

Cruising
Een groot verkeersvliegtuig kan in principe voor langere tijd volkomen veilig vliegen op de automatische piloot, onder normale omstandigheden. Toch luiden de voorschriften dat in de cruising fase een van beide piloten altijd alert moet zijn, voor het geval zich onverwachte gebeurtenissen voordoen.

Verder is oververmoeidheid een factor die piloten ernstig parten kan spelen in noodsituaties. De piloot van de gecrashte Airbus A330 van Air France bij Brazilië (AF447), in 2009, bleek de avond daarvoor maar een uur te hebben geslapen. De crash, die aan alle 228 inzittenden het leven kostte, is door de Franse onderzoekerscommissie later hoofdzakelijk toegeschreven aan pilot error.

Of slapeloosheid een rol heeft gespeeld bij de ramp met AF447, kon niet meer worden vastgesteld, maar de onderzoekers denken wel dat de vermoeidheid de bemanning mogelijk heeft beperkt in het oplossen van de technische problemen die zich voordeden.

Knieën
Een ander risico dat er bestaat wanneer de piloten slapen in de cockpit is dat ze onbewust knoppen van instrumenten raken, bij voorbeeld met hun knieën.

Het Britse parlement buigt zich volgende maand over een aanpassing van de regelgeving voor piloten, die juist kan leiden tot een verhoging van de werkdruk. Piloten moeten volgens het voorstel zeven starts en landingen achter elkaar kunnen uitvoeren, waardoor ze 22 uur achter elkaar wakker moeten blijven, standby-uren meegerekend.

De Britse pilotenbond Balpa (British Airline Pilots Association) heeft gewaarschuwd voor de grote gevaren van een dergelijke regeling.

Air Berlin
In het programma 'Piloten am Limit', op de Duitse omroep ZDF, wordt deze week gesproken over twee Air Berlin-piloten in München die besluiten een voorzorgslanding te maken omdat ze beiden te moe zijn om verantwoord verder te vliegen.

Van onze redactie