VOLKEL - Het is zo ver: Stefan 'Stitch' Hutten heeft zijn opleiding tot demovlieger voltooid. Donderdag voltooide hij zijn 'Acceptance Flight' op vliegbasis Volkel met goed gevolg, waardoor hij nu volledig bevoegd is om als demovlieger van het F-16 Solo Display Team op te treden op vliegshows in binnen- en buitenland. Tijdens de intensieve training werd Hutten de afgelopen maanden nauw bijgestaan door Ralph 'Sheik' Aarts, die van 2007 tot 2009 al de rol van demovlieger op zich nam.

Om de geluidsbelasting te spreiden en om bekend te raken met diverse soorten demolocaties werden de trainingen zoveel mogelijk over de verschillende vliegbases verspreid. De eerste paar weken van het opwerkprogramma trainde Hutten zelfs in Gila Bend in de Verenigde Staten. “Gila Bend ligt in Arizona en is een ideale trainingsspot voor ons omdat het weer er in februari fantastisch is: clear blue sky, weinig wind, goede temperaturen. Daardoor konden we iedere dag vliegen en dat is goed voor de continuïteit", zegt Hutten. Het opleidingssquadron van de Koninklijke Luchtmacht in het vlakbij gelegen Tucson stelde een vliegtuig en technische ondersteuning beschikbaar. Plus: Gila Bend ligt midden in de woestijn, dus we waren niemand tot last.”

G-krachten
Ralph Aarts, die al twee jaar geen demo’s heeft gevlogen, is in Arizona eerst zelf achter in de cockpit gekropen om weer vertrouwd te raken met ‘het vak’. Pas op het eind van de periode in de VS mocht Hutten met hem mee in de backseat van een tweezits F-16B om een demo mee te maken. “Dat viel behoorlijk tegen, moet ik zeggen. Vanwege het veranderende scenario wereldwijd is de noodzaak van het vliegen met veel G-krachten steeds minder groot. Tijdens de demo doe je dat vrijwel constant. Mijn lichaam moest enorm wennen aan het vliegen van de show. Je moet daarvoor in een goede conditie zijn. In het begin had ik bloeduitstortingen op mijn lichaam, maar op een gegeven moment gaat het lichaam wennen aan die G-krachten. Het is een bepaalde vorm van topsport. Maar écht wennen, dat doet het nooit. Want het voelt niet heel erg comfortabel, de G-krachten van -3 tot 9 waaraan je wordt blootgesteld.”

Het 'opwerkprogramma' dat Hutten onderging om demovlieger te worden bestond uit 25 trainingsvluchten. De eerste tien daarvan vonden plaats in een F-16B met ‘Sheik’ achterin. “Hij heeft mij voortdurend gecoacht om mij de shows zo veilig mogelijk te laten uitvoeren.” Sinds begin maart is Hutten bevoegd om solo in de oranje F-16 de show te trainen. “Vanaf dat moment coachte Sheik mij vanaf de grond”, zegt Hutten. “Het was zaak om de puntjes op de i te zetten. Sheik keek vanaf de grond als toeschouwer mee om er zeker van te zijn dat de show ook voor het publiek ‘klopt’, of het veilig is en of het er netjes uitziet. Een hele kunst op zich. Het kan er vanuit de cockpit wel mooi uitzien, maar voor het publiek moet ik het toestel zodanig kantelen dat ze de bovenkant goed kunnen zien”, legt ‘Stitch’ uit.

Stefen Hutten in de Orange Lion in actie boven vliegbasis Volkel. Foto: SM Gerben van Es, AVDD.

Belasting
“In het begin oefende ik de manoeuvres los van elkaar. Het zijn overigens allemaal manoeuvres die tijdens een luchtgevecht of het uitvoeren van een bombardement kunnen voorkomen. Alleen zijn de hoogtes en snelheden waarmee ik ze uitvoer aangepast om ze dichterbij het publiek te kunnen uitvoeren. En het feit dat ze kort achter elkaar worden uitgevoerd betekent een behoorlijke belasting voor mij als vlieger èn het vliegtuig. En omdat het zo dicht bij de grond gebeurt is de ruimte om fouten te maken heel erg klein.”

Na enige tijd maakte Hutten voor trainingen alleen nog gebruik van de Orange Lion. “Ieder toestel is uniek en het is heel fijn om een toestel goed te leren kennen. Bovendien is het toestel uitgerust met speciale apparatuur, waaronder smoke winders. Ik moet weten wanneer ik de rook wel en niet kan gebruiken gedurende de show. Een ander voordeel van de Orange Lion is dat het toestel is voorzien van een intern camerasysteem, waarmee ik kan zien hoe ik mezelf staande houd tijdens de show.“

De Orange Lion verschilt verder niet veel van de andere F-16's van de Koninklijke Luchtmacht. “Ook de Orange Lion kan gewoon worden ingezet voor reguliere trainingsvluchten. Ik vraag mijn collega dan wel er extra zuinig mee om te gaan. En voordat het vliegshowseizoen begint gaat de Orange Lion nog de hangaar in voor een motorwissel.” In het geval de Orange Lion tijdens een demo niet inzetbaar is vanwege een technisch mankement, staat er een ‘spare kist’ klaar. Een ‘spare demovlieger’ is er niet. Hutten: “Als ik ziek ben gaat de show helaas niet door.”

Het officiële debuut van Stefan Hutten als demovlieger vindt naar verwachting plaats op 20 mei tijdens de vliegshow ‘Volkel in de Wolken’, boven het gelijknamige dorp nabij de Brabantse vliegbasis. Daarna volgen nog optredens tijdens vliegshows in Texel (28 juli), Frankrijk (Mont De Marsan, 2 en 3 juni), Denemarken (Aalborg, 10 juni), België (Florennes, 23 en 24 juni en Hechtel, 14 en 16 september), Groot-Brittannië (Waddington, 30 juni tot en met 1 juli en Fairford, 4 juli tot en met 7 juli), Spanje (Cadiz, 8 en 9 september) en Tsjechië (Ostrava, 22 en 23 september).

Bekijk foto's op Luchtvaartfoto.nl.

Door Niek Vernooij en Joris van Boven

Lees ook het tweede artikel naar aanleiding van het interview met Stefan 'Stitch' Hutten: 'Demovlieger is ambassadeur van de Koninklijke Luchtmacht'